Wat zijn de argumenten voor en tegen blokkeren van Russische zenders?

Foto Joris van Gennip

Het NVJ-bestuur concludeerde na afloop van de discussie dat dit onderwerp een uitgebreider debat verdient. Dat zal de NVJ binnenkort organiseren. Hieronder de stand van zaken en de argumentenuitwisseling. 

Wat is de stand van zaken?

De Europese Unie heeft eerst de zenders Russia Today en Sputnik en later nog drie andere zenders (RTR Planeta, Russia 24, TV Centre International) uit de lucht gehaald in EU-landen. Internetproviders zijn strafbaar wanneer de zenders online vindbaar zijn via hen.

De NVJ heeft, in een coalitie, formeel bezwaar ingediend bij het Europees Hof van Justitie in Luxemburg tegen dit besluit.

Er is ook een klacht ingediend door RT France, in die zaak is inmiddels een zitting geweest. De NVJ heeft het hof verzocht de klachten niet samen te voegen. “We willen niet dat onze zaak gelijkgeschakeld wordt met de belangen van RT France”, aldus NVJ-secretaris Thomas Bruning. De uitkomst van de zaak van RT France zal worden afgewacht, dat zou mogelijk nog maanden kunnen duren.

Welke argumenten heeft de NVJ vóór deze procedure?

De NVJ benadrukt dat het de geblokkeerde kanalen niet als journalistiek beschouwt en niet inhoudelijk steunt, maar dat het gaat om een principieel punt. Ongeacht hoe verwerpelijk de inhoud is, behoudt iedereen het recht daar zelf kennis van te nemen. De NVJ is bang voor precedentwerking. Tenzij er sprake is van uitingen die strafrechtelijk verboden zijn, mogen kanalen niet door een centrale overheid (in dit geval de EU) worden gesloten.

In eerste instantie heeft de EU gezegd dat de beslissing voor de blokkade onder tijdsdruk is genomen. Onlangs zijn opnieuw drie kanalen geblokkeerd. De NVJ is van mening dat de EU, ook zonder tijdsdruk, alsnog niet de nodige zorgvuldigheid heeft betracht.

RT en Sputnik waren via internet te vinden, maar werden niet via de Nederlandse kabel uitgezonden. Het zijn programmaraden die daarover gaan. De NVJ erkent dat er EU-landen zijn waar die checks en balances niet zijn geregeld, maar daar zal dan op dat niveau aan moeten worden gewerkt.

Wat zijn de argumenten tegen?

Critici in de zaal tijdens de ALV zeiden het onbegrijpelijk te vinden dat de NVJ opkomt voor een niet-journalistieke organisatie die handelt in strijd met de Code van Bordeaux. De geblokkeerde zenders bevatten puur propaganda en worden enkel ingezet om Poetins ideologie te verspreiden. Daarom moeten we de zenders als een wapen van Rusland beschouwen. Opkomen voor deze zenders staat volgens sommige critici gelijk aan het steunen van de oorlog tegen Oekraïne.

De principiële discussie die de NVJ wil voeren is een goed streven, maar critici begrijpen niet waarom dat in de vorm moet van een klacht bij het Europese Hof.