Mag AI mijn werk zomaar gebruiken zonder mijn toestemming?
Ja, als slachtoffer van bedreiging, belediging of mishandeling kun je schadevergoeding eisen.
Natuurlijk is het belangrijk om aangifte te doen en bewijs van het voorval en de schade te bewaren. Vaak worden daders van bedreiging, belediging en zogenaamde eenvoudige mishandeling veroordeeld tot betaling van een geldboete of werkstraf. In zeer ernstige gevallen volgt soms een gevangenisstraf.
Een opgelegde straf geeft misschien enige voldoening, maar daarmee is jouw schade nog niet vergoed. Voor het indienen van een schadeclaim kan een slachtoffer zich bij aanvang in de strafprocedure ‘voegen’. De vordering kan betrekking hebben op geleden materiële schade, zoals een vernielde camera of misgelopen inkomsten, en op immateriële schade (ook wel smartengeld genoemd). Maar reken je niet rijk! Smartengeld bedraagt helaas vaak niet meer dan een paar honderd euro.
Een slachtoffer heeft wettelijk recht op smartengeld als hij lichamelijk letsel heeft opgelopen, zoals bij mishandeling. Ook wanneer zijn eer of goede naam is geschaad kan smartengeld worden toegekend. Dat is al snel het geval bij belediging. Een derde categorie vergrijpen waarbij de wet smartengeld mogelijk maakt is bij ‘aantasting in zijn persoon op andere wijze’. Op deze categorie doe je een beroep bij bedreiging, maar helaas wordt schadevergoeding in deze categorie niet snel toegekend.
Van ‘aantasting van de persoon op andere wijze’ is in ieder geval sprake als geestelijk letsel is opgelopen. Dat kun je bijvoorbeeld aantonen met een psychiatrisch rapport. Bij bijvoorbeeld gevoelens van onveiligheid of stress zal je echter meestal niet beschikken over zo’n rapport dat als bewijs kan dienen. Dat leidt soms tot onrechtvaardige situaties. Zo ontving een journalist die via Facebook Messenger werd bedreigd met verkrachting van zijn naasten, hiervoor geen smartengeld. De rechtbank Amsterdam kon zich goed voorstellen dat de journalist hierdoor gevoelens van angst en onveiligheid had, maar dat was niet voldoende om smartengeld toe te kennen. Volgens de rechter was namelijk onvoldoende aangetoond dat door de bedreiging ook echt psychisch letsel was ontstaan.
Het is dus zeker mogelijk om smartengeld te vorderen bij mishandeling, belediging en bedreiging. Wel is het soms moeilijk om de schade aan te tonen en is het bedrag geregeld laag. Omdat het proces verder relatief eenvoudig is - je hoeft slechts een voegingsformulier in te vullen - kan het toch de moeite waard zijn.
Rutmer Brekhoff, NVJ Advocaten & Juristen
Heb je ook een kwestie die je aan onze juristen wil voorleggen? Mail: juridisch@nvj.nl of kijk op nvj.nl/rechtshulp