Steeds meer subsidies voor (lokale) journalistiek

zaterdag 2 oktober 2021

De regionale journalistiek wordt door steeds meer fondsen en subsidies ondersteund. Zo is er een tijdelijk fonds voor ondersteuning van freelance journalisten in coronatijd, een fonds voor persoonlijke ontwikkeling en er zijn diverse lokale initiatieven. Opvallend is dat de fondsen vrijwel nooit geheel opgaan, simpelweg omdat het aantal aanvragen achterblijft.

210907_Arnold_at_work.jpg

Matchingfonds geeft geld
Naast lokale fondsen is er op dit moment ook steun voor geschreven producties van freelance journalisten via stichting Matchingfonds De Coöperatie. Dit geld wordt tijdelijk beschikbaar gesteld door het ministerie van OCW in het kader van ondersteuning voor makers in coronatijd. Aanvragers krijgen een werkbeurs via het Steunfonds Freelance journalisten van maximum 2500 euro per aanvraag.

Juist lokale en startende journalisten kunnen gebruikmaken van dit fonds. Jan-Jaap Heij van het Matchingfonds: ‘Wij ondersteunen bijzondere projecten. Lokale freelance journalisten krijgen vaak een bescheiden vergoeding voor hun werk, en veel werk is door corona weggevallen. Door deze vorm van ondersteuning kunnen journalisten grotere projecten oppakken.’

De NVJ heeft zich met succes ervoor ingespannen dat deze werkbeurzen beschikbaar zouden komen. Algemeen secretaris van de NVJ en voorzitter van het Matchingfonds Thomas Bruning: ‘We kunnen met deze eenvoudig aan te vragen beurzen echt honderden freelancers steunen in journalistieke projecten. Het is echt een kans om je te verdiepen en loon naar werken te ontvangen.’

Meerjarenproject The Europeans
Schrijver Arnold van Bruggen en fotograaf Rob Hornstra werden door het Matchingfonds financieel ondersteund bij een project over de marinehaven in Den Helder. Ze dompelden zich in coronatijd onder in het verenigingsleven van Den Helder voor het Meerjarenproject The Europeans. Gedurende het komend decennium willen zij een tijdsdocument van Europa maken. Den Helder wordt een van de hoofdstukken hierin. In het Noordhollands Dagblad wordt iedere week een artikel gepubliceerd, op de site wordt een grotere serie foto’s geplaatst. Van Bruggen: ‘De subsidie gaf ons heel veel vrijheid om in Den Helder te werken. Het was een heel arbeidsintensief project om alle mensen te spreken voor ons project.’ Volgens de schrijver is er landelijk weinig aandacht voor deze kleine stad waar wel degelijk veel gebeurt. ‘De grootstedelijke problemen spelen ook zeker hier.’ Het project omvat een boek dat komende maand uitkomt, een tentoonstelling én de artikelen in de lokale krant.

Luis in de Pels
Subsidies zijn vaak voor eigen producties van freelancers bedoeld en dus geen algemene subsidie voor de publieke lokale omroepen. Bedoeling is dat eigen onderzoek en werk in de regio gestimuleerd wordt. Stichting Luis in de Pels is een fonds voor politieke en onderzoeksjournalistiek in Den Haag. Bestuurslid Carla Joosten: ‘We zien weinig aanvragen. We hoopten op veel aanmeldingen, maar dat blijft uit.’ Het probleem lijkt te zijn dat er minder freelance journalisten in Den Haag wonen dan bijvoorbeeld in Utrecht of Amsterdam. ‘We moeten echt moeite doen om journalisten te stimuleren om een aanvraag in te dienen. Soms opperen we zelfs onderwerpen.’ In de subsidiepot zit 80.000 euro per jaar. ‘In journalistieke kringen wordt vaak geklaagd dat het moeilijk is om aan geld te komen, maar bij ons kun je laagdrempelig een aanvraag doen.’

Journalisten moeten een afspraak maken met een of meer media om hun werk te plaatsen. Joosten: ‘De bedoeling is dat journalisten door een steun in de rug meer politieke en onderzoeksjournalistiek kunnen doen. We zien dat wanneer mensen lokaal een artikel publiceren, dit uiteindelijk ook landelijk verkocht kan worden aan een krant.’

Luis in de Pels ondersteunde onder meer een maandelijkse politieke talkshow Spuigasten met publiek, columns in het wekelijkse politiek radioprogramma Spuigasten op Den Haag FM, een politiek radioprogramma op Radio Sangam, een tijdelijke loonkostensubsidie voor een politiek redacteur bij weekkrant Den Haag Centraal en onderzoeksjournalistieke projecten in lokale kranten en landelijke bladen. Zo kwamen gesteunde stukken terecht in De Groene Amsterdammer en Trouw.

Kwaliteitsimpuls
De Provincie Zuid-Holland heeft dit jaar de regeling Kwaliteitsimpuls Zuid-Hollandse Journalistiek ingesteld. De provincie ziet in de ondersteuning een provinciaal belang, omdat de journalistiek inwoners informeert, het bevoegd gezag controleert en bijdraagt aan debat in de samenleving.

De regeling ondersteunt zowel gemeentelijke mediafondsen als lokale en regionale journalisten. Opvallend is dat een groot deel van de aanvragen in de eerste ronde in januari werd afgewezen, omdat zij niet aan de aanvraagvereisten voldeden. Ook bleef een aantal voorstellen steken onder bepaalde kwaliteitsscores.

Oud-journalist en voorzitter van de selectiecommissie Eva Kuit: ‘Sommige voorstellen waren in potentie wel goed maar dienden nog verder uitgewerkt te worden. Dat hebben we ook aangegeven bij de onderbouwing. We hopen dus dat we die voorstellen straks weer terugzien, eventueel aangevuld met een extra solide mediapartner.’ Kuit zou journalisten in heel Zuid-Holland willen oproepen om nu in de tweede ronde met goed onderbouwde voorstellen te komen.

Ontwikkelen
Werktuig PPO is een fonds voor de creatieve sector en media en stimuleert professionele ontwikkeling en loopbaankansen voor alle werkenden en werkzoekenden in de sector. Dit is zeker ook voor freelancers interessant. Het fonds ondersteunt in vak- en loopbaanontwikkeling.

Bijzondere Projecten
Het Fonds BJP is voor grote journalistieke projecten. De projecten zijn diepgravend en tijdrovend en dienen uit te monden in publicaties voor bijvoorbeeld tijdschriften, kranten, tv, radio, online platforms, etc. Ook vernieuwende vertelvormen komen voor subsidiëring in aanmerking. De subsidies zijn bij uitstek ook bedoeld voor journalisten die publiceren in lokale en regionale media.

Structureel geld
De NVJ is blij dat een aantal lokale en landelijke fondsen het voortouw heeft genomen om lokale journalistiek direct bij de makers te ondersteunen. Toch ziet de NVJ het liefst dat de lokale media op landelijk niveau structureel meer geld krijgen. Bruning: ‘Het is goed dat een aantal gemeenten dit mogelijk maakt via lokale fondsen, maar het zijn bewerkelijke processen voor de aanvrager en het betreft altijd tijdelijke projecten. Nog beter zou het zijn als er vanuit de landelijke overheid voldoende subsidie komt om lokale journalistiek te ondersteunen. Journalistiek is immers geen projectenwerk, maar vraagt om continue aanwezigheid in een lokale gemeenschap.’