In het strafrecht telt bewijs dat niet volgens de regels is verkregen niet mee. Dat geldt bijvoorbeeld voor gevonden spullen tijdens een huiszoeking zonder toestemming. Ook al stuift de cocaïne door de kamer, als de politie ‘zomaar’ is binnengekomen, dan gaat de bezitter vrijuit. In het civiele recht, waaronder het arbeidsrecht, ligt dat anders. Werknemers misdragen zich soms en een werkgever wil dat dan wel graag zeker weten voordat hij de onverlaat ontslaat. De werkgever zet dan bijvoorbeeld verborgen camera’s in, of doorzoekt de mailbox van de werknemer. Dat mag soms.
Klikspaan en speurneus
donderdag 21 januari 2021
Bijvoorbeeld als het speurwerk noodzakelijk en proportioneel is. Anders gezegd: als er geen andere manier is om het wangedrag boven tafel te krijgen. Ook moet er worden geïnformeerd, bijvoorbeeld door een bedrijfsreglement dat meldt dat de werkgever onder bepaalde omstandigheden bepaalde controles mag uitoefenen. Als alles volgens de regels is gegaan dan is het bewijs van het eventuele wangedrag rechtmatig verkregen. Niks aan de hand.
Maar vaak gaat het anders en is het bewijs helemaal niet volgens de regels verkregen. De boef in het strafrecht gaat dan vrijuit, maar de werknemer kan in zo’n geval toch tegen een ontslag aan lopen. Dat gebeurde bijvoorbeeld de werkneemster die zich ziek meldde, maar in een bericht vanaf haar bedrijfslaptop aan een vriend meldde dat ze “goed kon toneelspelen”, gevolgd door die smiley met tranen van het lachen. Toen een collega haar laptop gebruikte dook het berichtje op en meldde de collega het toneelspel bij de baas. De werkneemster werd op staande voet ontslagen en dat mocht van de rechter. Het bewijs was dan wel onrechtmatig verkregen, maar de werkneemster was zelf zo dom geweest om privéberichten op een bedrijfslaptop te zetten. Aju!
Anders liep het af met een groep boa’s die onderling in hun app-groep nogal tekeer gingen over hun leidinggevenden. Termen als oetlul, kutjanus, en empty shell waren nog de meest gematigde van de kwalificaties. Ook hier is een klikspaan actief (een voormalig deelnemer van de groep), die het hele app-verkeer aan de baas doorsluist. De rechter vindt weliswaar dat het bewijs onrechtmatig is verkregen, maar weegt het wel mee in zijn oordeel over het gevraagde ontslag. Uiteindelijk vindt de rechter het alles bij elkaar voor het ontslag toch te mager.
Uitlatingen in een besloten, uit vrienden bestaande, app-groep, binnen een beroepsgroep waarin de werkzaamheden vaak lastig en ingrijpend zijn, kunnen niet zomaar reden zijn voor ontslag op staande voet. De kantonrechter vond dat een lichtere disciplinaire maatregel ook had gekund. Maar het blijft dus oppassen, want overal zijn klikspanen, speurende werkgevers en rechters die al het bewijs, waar en hoe ook verzameld gewoon meewegen.