Mag AI mijn werk zomaar gebruiken zonder mijn toestemming?
Nee. Sinds 25 mei geldt de nieuwe Europese Privacywet, de AVG. Die wet geeft burgers meer rechten om hun privacy te beschermen. Een foto is doorgaans een persoonsgegeven als iemand zonder onevenredige inspanning kan worden geïdentificeerd. Het is hier maar zeer de vraag of de persoon in een mensenmassa eenvoudig herkend kan worden. Als dat niet zo is, dan is de foto geen persoonsgegeven en geldt de AVG niet.
Stel, deze persoon is wel eenvoudig te identificeren. Moet de foto dan worden verwijderd? De opname van de foto in de online beeldbank geldt immers als een verwerking van persoonsgegevens. De AVG bepaalt dat verwerking van persoonsgegevens alleen mag als daar een grondslag voor is. De AVG kent zes grondslagen, één daarvan is de toestemming van betrokkene (die later weer kan worden ingetrokken). Een andere grondslag is het gerechtvaardigd belang. Daaronder valt het bedrijfsbelang van de fotograaf maar ook, en dat is hier belangrijker, de vrijheid van meningsuiting.
Bij het gerechtvaardigd belang geldt dat de gegevensverwerking noodzakelijk moet zijn ter behartiging van dat belang én dat er rekening is gehouden met de privacy van betrokkene. Dat betekent dat er een belangenafweging moet worden gemaakt zoals we die kennen uit het portretrecht; weegt de vrije meningsuiting op tegen de schending van de privacy van de betrokkene?
Bij een online beeldbank is dat minder waarschijnlijk dan bij de publicatie van de foto in de krant. Maar het gaat hier om een nieuwsfoto in een beeldbank. Er is veel voor te zeggen dat die foto ook in de toekomst beschikbaar moet zijn voor perspublicaties, de Sinterklaasintocht is immers een jaarlijks terugkerende gebeurtenis waar een heftige maatschappelijke discussie over wordt gevoerd. Dat journalistieke doel kan de opname van de nieuwsfoto in de online beeldbank rechtvaardigen. Voor een foto van een lokale braderie zal dat minder snel het geval zijn.
In de AVG is overigens bepaald dat de rechten die mensen hebben om hun privacy te beschermen – zoals het intrekken van toestemming en het recht om vergeten te worden - niet van toepassing zijn als persoonsgegevens worden verwerkt voor journalistieke doeleinden.