Poolse toestanden

Die lelijke persbreidel zou  er toe moeten leiden dat parlementariërs niet meer vrijelijk door journalisten ondervraagd mogen worden. Foei! De auteursrechtelijke bescherming behelst een wettelijke verankering van de hoogte van de vergoeding bij auteursrechtschending. Tegen de persbreidel,  stak  ‘het volk’ in december van het afgelopen jaar met flinke demonstraties een stokje en in het tweede, de auteursrechtelijke bescherming van de maker, dreigt  ‘Europa’ in te grijpen.

Het auteursrecht beschermt makers.  Als zij hun stuk of foto zomaar (zonder dat zij daarvoor toestemming hebben gegeven, of zonder dat sprake is van één van de wettelijke uitzonderingen als bijvoorbeeld het citaatrecht) ergens anders aantreffen, dan levert dat schade op en daar past dan een schadevergoeding bij.  De Poolse Auteurswet kent echter een automatisch recht  op twee maal en bij een verwijtbaar gepleegde inbreuk, zelfs drie maal de licentievergoeding. Want, is de Poolse  gedachte op het maken van inbreuk behoort een ‘straf’ te staan, of anders gezegd: de dief moet boeten.  Dat is natuurlijk makkelijk voor makers, maar is het wel in overeenstemming met de Europese Handhavingsrichtlijn? Een Poolse rechter  (ja, die laten zich gelukkig ook in Polen nog niet de wet voorschrijven) legde de vraag voor of de Poolse regeling, waarin de hoogte van de schadevergoeding in de wet verankerd is, wel in overeenstemming is met het Europese recht.  

De Advocaat Generaal (AG)  bij het Europese Hof (zeg maar de adviseur van het Hof) heeft onlangs vastgesteld dat de Poolse regeling in strijd is met de Europese Richtlijn. Want die Richtlijn schrijft namelijk voor dat voor het bepalen van de hoogte van de schadevergoeding alle omstandigheden van het geval door de rechter moeten worden afgewogen.  En voor die afweging laat de Poolse Auteurswet met een in de wet vastgelegde vergoeding dus geen ruimte. Verwacht wordt dat het Hof de conclusie van de AG zal volgen.  

Ook wij kennen  - natuurlijk - het wettelijk recht op schadevergoeding indien een krant, website of ander medium een foto of tekst gebruikt zonder toestemming èn zonder dat sprake is van één van de wettelijke uitzonderingen.  Dat is uitdrukkelijk geformuleerd als schadevergoeding, waarvan de hoogte dus niet vooraf vaststaat. De rechter wil nog wel eens meegaan in een schadevergoeding van twee of soms wel driemaal de licentievergoeding, maar even zo vaak vraagt de rechter een onderbouwing van de misgelopen licentievergoeding en de geleden schade. En dat lijkt een mogelijk lastige, maar wel juiste vertaling van de Europese Richtlijn waarop nationale wetgevingen moeten worden gebaseerd. Liever toch ook op dit punt maar geen Poolse toestanden.