Duw

donderdag 17 november 2016

Hoe lang moet je als journalist eigenlijk blijven leren? Na de onverwachte overwinning van Trump in Amerika blijkt dat wederom een leven lang te zijn. De NVJ organiseert nu voor het tweede jaar het 'Mentorenprogramma' met doorgewinterde journalisten die jongere of minder ervaren collega's een half jaar coachen. Als duwtje in de rug. Aan het begin, midden en eind van dat halve jaar zijn er bijeenkomsten die ik leid.

Hoe zien die bijeenkomsten eruit? Minder spectaculair dan je misschien denkt. De journalisten komen samen in een kamer bij de NVJ in Amsterdam. Het heeft iets heel kneuterigs: men krijgt een broodje kaas en koffie en dan volgt de kennismaking. In een kring. Om beurten krijgt men het woord. Een van de aanwezigen grapte al: 'het lijkt wel of we bij de AA zitten'.

De automatische reflex is denken: 'ach wat leuk, deze mensen willen de journalistiek in' (altijd hoopgevend als mensen in jouw vak geïnteresseerd zijn). Maar de cynische vraag rijst ook: hebben ze niks beters te doen? Jawel hoor. De meesten hebben er een baan of andersoortige opdrachten naast, want ze zijn niet helemaal gek. Ze weten dat journalistiek niet zo goed betaalt (ik druk mij zacht uit).

Het voelt op zulke avonden een beetje alsof de mentoren de mensen van een zinkend schip zijn, die bij de kapitein in de grootste sloep zitten, terwijl de beginners er gehuld in zwemvesten omheen zwemmen. De oude rotten weten nog hoe het is om een vaste plek op een redactie te hebben, met aanzien (wat was dat een heerlijke tijd!). Zo'n vaste redactie is een aspect dat de 'mentees' aanspreekt: ze zeggen dat ze graag met iemand in gesprek komen omdat ze anders maar zo'n beetje alleen op hun kamer zitten te mijmeren. Sterker: ze willen graag in gesprek met een 'echte' journalist.

Op het moment dat dat woord valt, kijken de zogenaamde echte journalisten elkaar inmiddels behoorlijk vertwijfeld aan: zijn wij echte journalisten? Nou daar is de wereld dan mooi klaar mee.

Maar ik moet zeggen dat het cynisme toch snel vervaagt als de deelnemers langer aan het woord komen. Er zitten pareltjes tussen. Mensen waar wij iets van kunnen leren: iemand met een goedlopend vertaalbureau die journalistiek er naast wil doen. Iemand die op eigen houtje vanuit standplaats Istanboel met verhalen is begonnen. En iemand die geen gewone muziekjournalist is, maar die de geldstromen in de muziekindustrie wil blootleggen.

Zomaar wat voorbeelden uit de huidige lichting van het mentorenprogramma. Ik bedoel maar: wie duwt wie? 

Tweede NVJ Mentorenprogramma

Op 10 november is het tweede NVJ Mentorenprogramma van start gegaan. Het komende half jaar gaan de 12 koppels aan de slag om samen invulling te geven aan de vraag die de mentee heeft gesteld aan de mentor. Bekijk hier wie de mentees zijn en door wie zij de komende maanden worden begeleid.