NVJ Jaaroverzicht 2023

Koopkrachtcompensatie in nieuwe cao’s

Cao-akkoord met RTL: +7% over heel 2023

Na lange onderhandelingen sluit de NVJ eind maart een akkoord met RTL Nieuws over eenjarige cao. Wat december 2022 begon met een bod van 3 procent van RTL eindigt drie maanden later met een ruime verdubbeling van het eerste bod: vanaf 1 januari ontvangen werknemers van RTL een loonsverhoging van zo’n 7 procent. Ook krijgen zij twee extra vakantiedagen. ‘Het resultaat toont aan dat collectief optreden door de leden echt loont’, zegt hoofd Werkvoorwaarden Wais Shirbaz. ‘De uitkomst konden we bereiken dankzij de actiebereidheid van de leden bij RTL Nieuws die op 1 februari hun werk tijdelijk neerlegden.’

Cao-akkoord met de Publieke Omroep: +8,5% en meer werkzekerheid

Medio juli bereikt de NVJ met de NPO een onderhandelingsakkoord over een nieuwe Omroep-cao voor 2024. Het resultaat komt neer op meer werkzekerheid, een forse vermindering van het aantal tijdelijke contracten, hogere vergoedingen voor freelancers en een loonsverhoging van ruim een maandsalaris voor alle omroepmedewerkers. Ook wordt de stagevergoeding met gemiddeld 40 procent verhoogd. Wais Shirbaz, secretaris Omroep: ‘Met dit akkoord verzachten we voor werknemers én freelancers de gevolgen van de hoge inflatie. Daarnaast zetten we een enorme stap richting het creëren van werkzekerheid voor de medewerkers van de omroep.’

Cao Uitgeverijbedrijf: beter voorstel DPG Media en Mediahuis, maar nog geen cao-akkoord

Er is eind 2023 nog geen cao-akkoord gesloten voor het Uitgeverijbedrijf. De NVJ is trots om te zien dat journalisten in groten getale actie hebben gevoerd. De collectieve kracht die hiermee is ontstaan, is onverwoestbaar voor het repareren van hun koopkracht. Werknemers én freelancers, landelijke, regionale én online titels – de bereidheid samen op te treden was en is groot. Zelfs toen het zou aankomen op een staking, stond iedereen klaar om deze noodzakelijke en moeilijke stap te nemen.

Die spirit heeft ervoor gezorgd dat twee grootste werkgevers, DPG Media en Mediahuis, op de valreep een betere loon- en tariefaanpassing doorvoeren dan aan de cao-tafel was voorgesteld. Het komt zowel voor werknemers als freelancers neer op gemiddeld 9,4 procent verhoging per 1 januari 2024 en 2 procent per 1 januari 2025. De Werkgeversorganisatie Uitgeverijbedrijf laat in de laatste week voor Kerstmis weten dat de de salarisaanpassing van DPG Media en Mediahuis nog niet door de andere werkgevers kan worden overgenomen. Voor de NVJ is een cao-akkoord essentieel. We bezinnen ons nog op hoe we dit gaan bereiken.

Brief naar commissie Van Rijn over misstanden omroep

Begin januari bepleit de NVJ vier concrete aandachtspunten in een brief aan Martin van Rijn, voorzitter van de onafhankelijke commissie die de misstanden en werkcultuur bij de NPO onderzoekt. Naar aanleiding van het grensoverschrijdend gedrag bij NOS Sport dat in maart naar buiten komt, wijst algemeen secretaris Thomas Bruning nogmaals op het belang van werkzekerheid. ‘Tijdelijke contracten en matige freelance tarieven zorgen voor afhankelijkheid van medewerkers die misstanden niet durven melden.’ Het rapport van de commissie Van Rijn wordt eind januari 2024 verwacht.

World Press Freedom Index 2023: Nederland terug op plaats 6

Nederland herwint in de World Press Freedom Index 2023 de zesde positie. Met de stijging van plaats 28 naar 6 in de ranglijst herstelt Nederland haar positie die het had in 2021, voordat misdaadverslaggever Peter R. de Vries werd vermoord. De stijging is onder meer te danken aan de vervolging van verdachten op de moord op De Vries, de daling van het geweld tegen journalisten in 2022 na het gewelddadige coronajaar 2021 en de hulpverlening door PersVeilig aan bedreigde journalisten.

Step Vaessen benadrukt belang van onpartijdigheid in persvrijheidslezing

Tegen de achtergrond van de oorlog in Oekraïne houdt journalist Step Vaessen 11 mei tijdens het jaarlijkse EFJ-congres in Den Haag de persvrijheidslezing. De correspondent van Al Jazeera werpt de vraag op of Europese media niet zelf hun persvrijheid hebben ondermijnd door mee te gaan in het westerse narratief: we zijn allemaal in oorlog met Rusland. Ook refereert ze in haar lezing aan de Nederlandse coronapersconferenties waar het vooral de bedoeling was dat journalisten ‘de eenheid bewaarden’. ‘Dit is naar mijn mening precies het tegenovergestelde van wat journalisten zouden moeten doen. Onze rol is verschillende perspectieven laten zien.’

250 bezoekers Festival van de Journalistiek

Op 30 juni bezoeken meer dan 250 journalisten, programmamakers en fotografen bezoeken het Festival van de Journalistiek in Den Haag. Dankzij een indrukwekkende line-up genieten zij onder meer van een interview met onderzoeksjournalist Christiaan Triebert van The New York Times, een roast door Pieter Omtzigt en bevlogen verhalen en tips over Artificial Intelligence en diversiteit en inclusie. Tijdens het avondprogramma presenteert Motivaction de resultaten van het meest recente onderzoek naar wantrouwen in de media en vertellen studenten over de interviews die zij met zo'n dertig vertegenwoordigers van mediaorganisaties hebben gehad over hoe mediaorganisaties het vertrouwen bevorderen en terugwinnen.

Persalarmering voortgezet tot er goed alternatief is gevonden

Eind maart stuurt een brede mediacoalitie van onder meer de NVJ en het Genootschap van Hoofdredacteuren een brandbrief aan minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz omdat zij de persalarmering wil stopzetten. In juni besluit zij de persalarmering tijdelijk voort te zetten tot er een goed alternatief is gevonden. Een permanente oplossing zou kunnen zijn om alleen journalisten met een speciale perskaart toegang te verlenen tot het persalarm. ‘Het zal dan nog wel een jaar in beslag nemen om dat helemaal technisch en procedureel goed in elkaar te zetten’, zegt NVJ-secretaris Thomas Bruning. Tot die tijd rekent de NVJ op de voortzetting van het huidige systeem. ‘Dat hebben we als garantie gevraagd en dat wordt ook bevestigd.’

Mentorenprogramma NVJ Academy groot succes

De nieuwe opzet van het NVJ Mentorenprogramma is een groot succes: 24 journalisten maken in 2023 gebruik van de unieke kans om in contact te komen met een ervaren journalist. De mentoren geven kortdurende, praktische en vooral professionele ondersteuning op het gebied van vakinhoud, ontwikkeling en/of ondernemerschap. Ook de training Verslaggeving in conflictgebieden wordt dit jaar veel gevolgd. De NVJ Academy heeft dit jaar in totaal 176 trainingen verzorgt (inclusief PersVeilig).

Folkert Jensma verkozen tot nieuwe voorzitter NVJ

Ruim 1.000 leden kiezen in november Folkert Jensma als nieuwe voorzitter tijdens de verkiezingen voor het bestuur en de beleidsteams Werkvoorwaarden, Persvrijheid en Vakontwikkeling. De oud-hoofdredacteur van de NRC trekt samen op met Rowan Blijd die de verkiezing voor vice-voorzitter wint. Ook Kim van Keken (Zelfstandigen), Serge Ligtenberg (NVF/Beeldmakers) en Milou Vollebregt (ViP) worden verkozen als bestuurslid. Het nieuwe bestuur en de beleidsteams zijn op 9 november in Nunspeet geïnstalleerd tijdens de bestuurbeleidsteamdag.

Renske Heddema en Ruud Rogier benoemd tot erelid NVJ

Renske Heddema en Ruud Rogier zijn benoemd tot erelid van de NVJ. Het bestuur geeft hiermee uitdrukking aan de waardering voor hun jarenlange inzet voor de NVJ. Renske Heddema en Ruud Rogier namen op 29 november tijdens de ALV afscheid als respectievelijk voorzitter en bestuurslid van de NVJ. In haar afscheidsspeech ging Renske Heddema in op de collectieve kracht van freelancers, het project PersVeilig en de gevolgen van bigtechplatformen voor de journalistiek. Lees ook het afscheidsinterview met haar.

PersVeilig

In 2023 zijn er 214 meldingen bij PersVeilig binnengekomen, een stijging van 8 procent ten opzichte van vorig jaar tot dusver. Bij meer dan de helft van de meldingen gaat het om bedreigingen (57%). De andere meldingen bestaan voor het grootste deel uit stalken/stelselmatige intimidatie (19%) en fysiek geweld (14%). PersVeilig heeft 75 trainingen verzorgt en een Engelstalig pagina van de website gelanceerd vanwege de vele verzoeken uit het buitenland over de werkwijze. De nieuw ontwikkelde training voor socialemediaredacteuren PersVeilig op Social voorziet in een grote behoefte en is al zeven keer gegeven. Ook de webinar voor leidinggevenden is door ruim 60 personen gevolgd.

En verder...

• 8 maart: De Internationale Federatie van Journalisten (IFJ) roept alle internationale journalistenbonden op om hun collega’s na de verwoestende aardbeving in Turkije en Syrië bij te staan. Ook de NVJ doneert aan haar Turkse zusterorganisatie DİSK Basın-İş Sendikası
• 12 juni: De jaaromzet van freelancers stijgt maar kan niet de inflatie bijbenen. Dit blijkt uit de Monitor Freelancers en Media 2023. Tarieven van freelancers zijn ze de afgelopen acht jaar nauwelijks veranderd en gecorrigeerd voor inflatie zelfs gedaald. De monitor zal voortaan opgaan in de NVJ Arbeidsmarktmonitor, een cijfermatig onderzoek naar de journalistieke arbeidsmarkt waar dit jaar de eerste stappen voor zijn gezet
• 11 november: Het bestuur van de NVJ spreekt in een statement haar afschuw uit over de gruwelijke gevolgen van het conflict rondom de Gazastrook voor journalisten en de wijze waarop zij hun werk kunnen doen. Op de ALV toont het bestuur de video Journalism is not a crime
• 13 november: Minister Hugo de Jonge werkt nieuwe maatregelen uit met betrekking tot het Kadaster. Hierdoor kunnen ook journalisten die voor een onafhankelijk mediabedrijf werken of een (politie)perskaart kunnen tonen in de toekomst op naam zoeken in het Kadaster en informatie over het bezit van woningen en ander vastgoed verkrijgen. Eerder dit jaar maakt het Kadaster het al mogelijk voor bedreigde journalisten om hun persoonlijke gegevens in het register tijdelijk af te schermen
• 23 november: De NVJ uit haar zorgen over de effecten van de verkiezingsoverwinning van de PVV. Met een ‘aantal alarmerende uitspraken’ jaagt Geert Wilders de vijandschap richting de vrije pers aan, stelt Thomas Bruning. ‘We hebben gezien dat het effect heeft gehad in de beroepsgroep om veilig te kunnen werken.’ Ook bevat zijn partijprogramma plannen om de financiering van de NPO stop te zetten
• 15 december: De NVJ brengt een persverklaring uit over de voorgenomen overname door DPG van RTL Nederland: ‘Grote zorgen over machtspositie en verdere mediaconcentratie’

Ledengroei NVJ zet door

Last but not least: we hebben dit jaar maar liefst 1.000 nieuwe leden verwelkomd! Daar zijn we uiteraard heel blij mee, want mét onze leden staan we sterk en maken we het verschil.