Verdienen doe je door eerst uit te geven!

Beste uitgevers,

De voortdurende bezuinigingen op de tarieven voor freelancers brengen het voortbestaan van de journalistiek in gevaar. Zelfstandige journalisten moeten steeds meer doen voor hetzelfde honorarium, draaien op voor onkosten die eerst wel werden vergoed of krijgen een lager honorarium voor het schrijven van eenzelfde soort tekst. En dat terwijl het merendeel van de redacties sterk leunt op freelancers. Zonder freelancers geen uitgave. De klappen vallen vooral bij zelfstandige journalisten, want werknemers hebben hun cao: die kun je niet opeens minder salaris uitbetalen.

Kwaliteit gaat verloren

Het keer op keer terugbrengen van vergoedingen vormt geen duurzaam verdienmodel, want in plaats van de toekomst van de pers te garanderen, holt het de journalistiek uit. Kwaliteit gaat verloren, werkdruk voor freelancers én vaste medewerkers neemt toe en het vertrouwen van lezers neemt af. Redacties hebben het er moeilijk mee. Medewerkers moeten freelancers die hun vak verstaan opeens slechter betalen. Dat voelt niet goed. Het resultaat: minder goede verhalen. Want wie kan er nog uitgebreid de tijd nemen feiten te checken als je geen fatsoenlijke vergoeding ontvangt? Je moet zo snel mogelijk artikelen produceren of foto’s maken om weer aan een volgende klus te kunnen beginnen. Daardoor gaan onderzoeksjournalistiek en kwaliteit verloren. En dat merken de lezers. Ook voor redacties heeft het gevolgen dat freelancers teksten in minder tijd moeten schrijven om hun hoofd boven water te houden. Redacteuren herschrijven zelf teksten of de eindredactie is veel meer tijd kwijt. Die druk op redacties maakt dat vaste medewerkers overwerken of burn-outklachten krijgen. Ondertussen komen freelancers financieel niet rond. Gemiddeld werken zelfstandige journalisten 37 uur per week, waarvan er slechts 22 worden betaald. Volgens de Monitor Freelancers en Media (2016)  is 40 procent van de zelfstandige journalisten financieel afhankelijk van hun partner.

Geen mogelijkheid tot onderhandelen

Zelfstandig ondernemers mogen onderling geen prijsafspraken maken, want dat is kartelvorming en dat is verboden. Ze mogen wel onderhandelen. Dat is meteen waar het wringt: freelance journalisten wordt die mogelijkheid vrijwel ontnomen. Als kleine zelfstandige tegenover een machtig uitgeverijconcern je poot stijf houden, brengt je niet ver. Het is: take it of leave it. Die situatie is oneerlijk. Daarom pleiten wij voor het invoeren van een minimumtarief voor freelance journalisten.

Kortom:

• Wij maken ons zorgen om freelancers die alle zeilen moeten bijzetten om het minimumloon te verdienen.
• Wij maken ons zorgen om de medewerkers in vaste dienst, die meer werk moeten verrichten en bij wie de druk hoog ligt om het maximale voor het minimale te behalen.
• Wij maken ons zorgen om het voortbestaan van de journalistieke taak als waakhond van de samenleving.

Juist als straks de cao-onderhandelingen van start zijn gegaan, willen we uitgevers en vakbonden adviseren om behalve over de cao, ook over het hanteren van de adviestarieven van de NVJ voor freelance journalisten na te denken. Gelijktijdig. Want slechtere journalistiek, betekent slechtere kwaliteit. En dat kost abonnees. Welke gevolgen dat heeft, weten jullie precies.

Beste uitgevers, onderhandel én investeer met verstand. Wij denken graag mee hoe.

Sectiebestuur NVJ Tijdschriften