Als fotojournalist leef ik in een fantastisch land. Een land waar de persvrijheid in de grondwet verankerd is. Ik citeer van Rijksoverheid.nl: 'De overheid mag zich in Nederland niet bemoeien met wat mensen zeggen of schrijven (persvrijheid). Iedereen mag zeggen en schrijven wat hij wil. Zolang het niet in strijd is met de wet'. Prima geregeld toch, een hoop landen zouden hier in moeten volgen, wat dat betreft wacht Reporters sans frontières (RSF) nog een megaklus.
Persvrijheid
dinsdag 1 juni 2021
Nu valt het mij de laatste tijd op dat de overheid, zich houdend aan de grondwet, steeds meer grip tracht te krijgen op de berichtgeving omtrent hun functioneren. De mediadesken van de overheid schieten als paddenstoelen uit de grond. Elke politie eenheid in Nederland heeft zo’n mediadesk. Niks mis met een mediadesk hoor, een mooie gelegenheid om het publiek op de hoogte te stellen van hun verrichtingen en behaalde doelen. Maar laten we onderscheid blijven maken tussen journalistiek en informatieverstrekking. Het is kwalijk als de handhaver gaat bepalen wat het nieuws is en hoe dit gepresenteerd moet worden.
Hinder
Als de politie journalisten hinderen in de uitvoering van hun taak belanden we in een neerwaartse spiraal richting totalitarisme. Vaak ervaren collega-fotojournalisten directe hinder bij het uitvoeren van hun taak. Hinder door politie op plaats van het incident of delict. Uiteraard moet in het kader van het sporenonderzoek de plaats delict gevrijwaard zijn van verse input. Maar het komt te vaak voor dat het de fotojournalisten onmogelijk wordt gemaakt om beeld te maken. Het plaatsen van een persvak op een onmogelijke plek of afstand tot de plaats delict, zodat bruikbaar, duidend beeld niet te schieten is. Het is helemaal verkeerd als de politie zelf informatie en beeld aan media en publiek gaat aanleveren. Fotojournalisten zien vaak dat, na het forensisch onderzoek, de locatie door politie in beeld wordt gebracht en openbaar wordt gemaakt via sociale media of een persbericht. Het mag allemaal, er is geen wet die dit verbiedt.
Hoofdredactie
Het persbericht van de politie, voorzien van beeldmateriaal, komt uiteindelijk bij de redactie van de krant terecht. Het is natuurlijk makkelijk voor de redactie om zo’n bericht een-op-een door te zetten in de digitale kolommen van hun titel. Gemakkelijk en goedkoop, dat is het zeker, maar of het journalistiek verantwoord is? Het lijkt erop of de overheid een nieuwe regel aan onze grondwet heeft toegevoegd: 'Jij hoeft niks te zeggen of te schrijven, dat doen wij wel voor je'.
Uiteraard is deze laatste zin geheel de interpretatie van de schrijver van deze column. Ik wil hier alleen het gevaar van de huidige ontwikkeling mee duiden. De oplossing ligt hier bij de twee partijen: de hoofdredacties en de politie. De hoofdredactie zal met richtlijnen moeten komen voor hun redacteuren ten aanzien van de binnengekomen informatie via de mediadesk van de politie. Deze informatie moet met journalistieke ogen bekeken en beoordeeld worden. De politie zal binnen haar organisatie met richtlijnen moeten komen voor haar personeel, zodat de fotojournalisten, die in het bezit zijn van de erkende landelijke politieperskaart, op de locatie hun journalistieke werk kunnen blijven doen.