Ik blader door het fotoboek. Een meisje, niet ouder dan tien, kijkt me op elke foto stralend aan. Lachend in de sneeuw, spelend op het strand met haar familie, hand in hand met haar zusje. Zorgeloos. Tegenover me zit hetzelfde meisje. 75 jaar ouder en een hoop wijsheid en rimpels verder. Toch zijn de gelijkenissen duidelijk.
Opeens besef ik: ik ben een doorgeefluik
donderdag 8 december 2016
Wie haar kinderfoto’s bekijkt, of deze mevrouw op straat tegenkomt, heeft geen idee wat voor verhaal ze bij zich draagt. Ik weet dat nu wel. Ik ben bij haar op bezoek omdat ze de Tweede Wereldoorlog als kind heeft meegemaakt. Een Joods kind, dat te maken kreeg met de anti-Joodse maatregelen en de Jodenvervolging en daardoor moest onderduiken. Dat verhaal vertelt ze aan mij en als journalist leg ik dat natuurlijk vast. Ze vertelt het niet alleen aan mij, maar ook aan vele anderen, vooral aan kinderen. School na school gaat ze af.
Ik ben het met haar eens dat dit deel van onze geschiedenis zo belangrijk is dat we het nooit moeten vergeten. Dat gaat ook niet zomaar, met alle boeken, films en geschiedenislessen die deze periode uitlichten. Toch is het anders om zo’n verhaal uit eerste hand te horen. Ik kan alle feiten van de geschiedenis namelijk zo oplepelen, maar al die kennis bereidde me niet voor op hoe indrukwekkend het was om de persoonlijke verhalen te mogen horen.
En laten we realistisch zijn: nu kan het nog. De laatste generatie overlevenden – in die tijd slechts jonge kinderen – wordt ouder en ouder. Over een aantal jaar zal er niemand meer over zijn die uit eigen ervaringen kan vertellen wat er gebeurde en hoe dat dan voelde.
Opeens besef ik: ik ben een doorgeefluik. Als journalist ben ik gewend het nieuws te brengen. Actualiteit, snelheid, harde feiten. Voor het eerst in mijn nog verse loopbaan als journalist kroop ik nu in een andere rol. Zo voelde het in elk geval. Als journalist ben je namelijk nog veel meer: door je werk, leg je automatisch een verhaal vast. Daardoor verdwijnt het niet. Dat krijgt bij onderwerpen als dit opeens een hele andere betekenis.
Ze zal haar verhaal niet voor altijd zelf kunnen vertellen. Maar haar verhaal zal altijd verteld blijven worden. Daar kan geen pushbericht tegenop.