NVJ en VVOJ starten Meldpunt Wobstructie

Ga hier naar het meldpunt Wobstructie

De NVJ en de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) ontvangen veel signalen dat ernog steeds problemen zijn bij de uitvoering van de WOB, een instrument dat voor journalisten van groot belang is om toegang te krijgen tot overheidsinformatie.
De werking van de WOB (zowel de huidige als de toekomstige) staat of valt met de uitvoering van de wet.
Met dit meldpunt willen we die klachten inventariseren en de gebrekkige, bij vlagen zelfs obstructieve uitvoering illustreren.

De WOB-discussie is actueel: het voorstel voor een nieuwe WOB ligt momenteel in de Tweede Kamer. Onder de nieuwe wet komen meer instanties onder de werking te vallen en wordt de termijn voor beantwoording van een verzoek bekort.

Uiteindelijk gaat het erom dat er een goede nieuwe WOB komt, maar ook dat de bestaande WOB op een fatsoenlijke wijze wordt toegepast. De Nationale Ombudsman heeft in een overleg met NVJ en VVOJ te kennen gegeven actiever overheden te willen aanspreken op behoorlijke afhandeling van WOB-verzoeken en hiervoor een aantal spelregels opgesteld 

Het doel van dit meldpunt is om de misstanden beter in kaart te brengen en de overheid hierop aanspreekbaar te maken.
 Het Meldpunt is nadrukkelijk niet bedoeld om de klachten inhoudelijk te beoordelen. Ook de weging van de ingezette weigergronden is uiteindelijk aan de rechter of de Raad van State.

Resultaten

De initiatiefnemers verwachten na de zomer de eerste resultaten bekend te kunnen maken. De ‘kale’ resultaten worden in ieder geval gepubliceerd op de respectievelijke websites www.nvj.nl en www.vvoj.nl. Afhankelijk van de respons (aantallen, aard van de klachten, mate van onderbouwing) wordt overwogen om daarnaast een publicatie te verzorgen, als vervolg op de publicatie ‘Een Muur van Rubber’ uit 2009 en het onderzoek van Aline Klingenberg uit 2011 “Het effect van de Wet Openbaarheid Bestuur”. Daarin zijn klachten onderzocht en betrokkenen geïnterviewd over hun ervaringen met de WOB.

Het formulier

De NVJ en VVOJ zijn op zoek naar die gevallen waarbij sprake is van een vorm van obstructie, gericht op het ontmoedigen van de verzoeker.
 Hiervoor is een formulier ontwikkeld waarin de klacht kan worden gemeld, zonder dat een mogelijke primeur hoeft te worden prijsgegeven.
 Een aantal voorbeelden: torenhoge rekeningen voor kopieerkosten; het berekenen van kopieerkosten bij digitale verstrekking; geen ontvangstbevestiging of simpelweg niet in behandeling nemen, doelbewust verwarring zaaien over ‘wat er precies wordt gevraagd’ of over de ‘bestuurlijke aangelegenheid’; verzuimen door te geleiden; oneigenlijke verlenging van de beantwoordingstermijn op grond van ‘derdenbezwaar’. De voorbeelden van obstructie-technieken zijn legio – we vernemen ze graag!

Tekst: Rachel Levy