Het actietraject voor het behoud van regionale journalistiek gaat een volgende fase in. Na het succesvolle debat eind februari in Utrecht bleek iedereen het eens over het probleem, maar werden oplossingen nog weinig concreet. Daarom gaat de NVJ nu richting regionale en landelijke politiek en directies en hoofdredacteuren om te praten over een aantal concrete oplossingsrichtingen, onder andere op fiscaal gebied, regionale stimuleringsfondsen en het wegnemen van wettelijke barrières.
In de transitiefase waarin de mediamarkt op dit moment verkeert, is een belangrijke rol weggelegd voor bedrijven en overheid, vindt de NVJ. De rol van de overheid zou deels tijdelijk kunnen zijn, als het bedrijven lukt om weer een businessmodel op te bouwen die de inhoudelijke regionale nieuwsverslaggeving lucratief maakt. Daarnaast is er natuurlijk een blijvende rol voor de overheid voor kwetsbare journalistieke functies, die commercieel nooit te exploiteren zijn.
Voor de goede orde: het is niet zo dat de overheid zich nu geheel afzijdig houdt: voor printuitgaven wordt immers het lage btw-tarief gehanteerd en de publieke omroep ontvangt een substantieel budget. Maar daarmee wordt niet voorzien in de wezenlijke publieke meerwaarde van het dichte netwerk van regionale en lokale redacties. En dat netwerk dreigt nu te verdwijnen. De NVJ is van mening dat de overheid met meer gerichte maatregelen de regionale nieuwsvoorziening effectiever kan ondersteunen.
Hiervoor stelt de NVJ vier oplossingsrichtingen voor:
Fiscaal: – De bestaande fiscale voorziening voor printuitgaven zou anders moeten worden ingezet. Naast het lage btw-tarief voor printuitgaven zou het wenselijk zijn om dit tarief ook voor digitale uitgaven in te voeren. – Aftrek vennootschapsbelasting voor redactionele functies bij regionale/lokale nieuwsmedia. De VPB-aftrek wordt op dit moment succesvol gehanteerd door het ministerie van Economische Zaken als innovatie-stimuleringsregeling voor R&D-functies bij grote bedrijven. De NVJ pleit voor een soortgelijke regeling waarbij het stimulerende element niet alleen bedoeld is om inhoudelijke journalistieke innovatie te bevorderen, maar ook om de betaalbaarheid van een noodzakelijke minimale journalistieke bezetting per deelregio mogelijk te maken.
Regionale journalistieke fondsen:
Regionale stimuleringsfondsen kunnen onder voorwaarden geld ter beschikking stellen voor inhoudelijke journalistieke projecten, die zowel door freelancers/bloggers, regionale en lokale commerciële redacties als regionale/lokale omroepen aangevraagd kunnen worden. Om de onderlinge samenwerking (publiek – privaat) te stimuleren, zou publicatie op meerdere platformen een voorwaarde kunnen zijn. Op deze manier krijgen de regionale mediacentra, waar de commissie Brinkman op doelde in haar advies, een effectieve invulling.
Afspraken lokaal/regionaal communicatiebudget:
Veel overheidsgeld wordt nu besteed aan eigen informatiekanalen, websites en communicatieafdelingen. Een substantieel deel hiervan zou beschikbaar kunnen komen voor regionale/lokale publicaties.
Wegnemen wettelijke barrières:
Bestaande (mededingings)wetgeving is nog vaak geënt op niet langer bestaande machtsverhoudingen. Nieuwe grote spelers als Apple, Google en telecom- en kabelmaatschappijen bepalen nu het mediaspeelveld, stellen de regels en verdelen het geld. De overheid zou moeten zorgen voor eerlijke verhoudingen. Bij ruimere mededingingsregels zouden uitgevers en omroepen eenvoudiger samen kunnen optrekken tegen de nieuwe distributiepartijen. Tegelijkertijd moet de overheid de machtspositie voor freelancers verbeteren, onder andere via auteurscontractenrecht en ruimere mogelijkheden tot het verstrekken van adviestarieven. Tenslotte zouden de mogelijkheden voor privaat-publieke samenwerking verruimd moeten worden.
Op de speciale actiesite www.regioindeuitverkoop.nl wordt een overzicht bijgehouden van alle actuele ontwikkelingen rondom de regionale journalistiek.