Foto- en filmverbod GGD Noord-Oost Groningen: maak uitzondering voor pers

maandag 2 augustus 2021

Er zijn groepen in de samenleving die zich verzetten tegen de vaccinatie campagne, en op zoek gaan naar de adresgegevens; met het kennelijke doel om de GGD medewerkers in de privé situatie te bedreigen. De GGD Noord-Oost Groningen maakt zich daarom zorgen over de veiligheid van haar medewerkers op vaccinatielocaties.

foto: ANP / Hollandse Hoogte / ProNews

Dat is helaas een trend. Ook persfotografen, advocaten en rechters, en politiemensen worden al jarenlang via social media opgespoord, en in hun thuissituatie bedreigd. Deze praktijken staan bekend onder de term ‘doxing’; en minister Grapperhaus is bezig met een wetsvoorstel om juist dat strafbaar te maken. Dat is dan ook de oplossing: het aanpakken van de uitwassen; het vervolgen van degenen met de slechte bedoelingen. Maar een totaalverbod op het maken van beelden is geen optie, en mist bovendien elke wettelijke grond. 

In deze bijzondere tijd is een goede informatievoorziening essentieel. Priklocaties en coronatests moeten niet worden omgeven met een zweem van geheimzinnigheid. Nieuws over het coronavirus en de aanpak daarvan moet in alle vrijheid gemaakt kunnen worden. Het kan überhaupt niet zo zijn dat er in Nederland "no go area’s” ontstaan waar geen beeld gemaakt mag worden. Bij maatschappij-ontwichtende situaties moet er beeld kunnen worden gemaakt en verslag worden gedaan; of het nu gaat om de bestrijding van een pandemie of bijvoorbeeld de hulpverlening na de watersnood in Limburg.

Voor de duidelijkheid: de privacy wordt in NL beschermd door diverse wetten. Zo is het al jarenlang niet toegestaan om zonder toestemming binnenshuis beeld te maken. Het maken van dergelijke foto's gebeurt in goed overleg met de eigenaar of beheerder van het pand. Maar beeld gemaakt vanaf de openbare weg kan altijd: ook als daar eventueel het interieur van de GGD locatie of GGD medewerkers op te zien zijn. En ook als degene die het beeld maakt geen perskaart heeft. Dit is één van de pijlers van een democratie: het recht op vrije nieuwsgaring. Beeld maken hoort daarbij.

Zoals gezegd: er zijn meer beroepsgroepen die last hebben van ‘doxing’ of zelfs fysiek geweld. Ook zij hebben in het verleden gevraagd om wettelijke maatregelen om het publiceren van beelden met hun portret te verbieden; en ook zij hebben die bescherming niet gekregen. Zo is de motie Marcouch (2016) om het herkenbaar in beeld brengen van politiemensen te verbieden in 2017 door het kabinet aan de kant geschoven. En ook hier is gesteld: pak het wangedrag aan, maar laten we onze democratische kernwaarden niet ten grabbel gooien omdat een kleine groep zich misdraagt.

Hetzelfde geldt voor de pers zelf. Regelmatig worden journalisten bij anti-corona maatregelen demonstraties bedreigd, of op de foto gezet. Denk aan de NOS die de logo’s van de straalwagens heeft gehaald. Maar ook hier is niet gekozen voor een verbod om de wagens of journalisten op de foto te zetten. In plaats daarvan worden journalisten die lastig worden gevallen via initiatieven als ‘`Persveilig’ gesteund, en is er regelmatig contact met het openbaar ministerie om daders actief te vervolgen. Ook geeft "Persveilig" voorlichting aan de beroepsgroep.

Het bedreigen en beïnvloeden van GGD medewerkers door hun privé gegevens op te zoeken is verwerpelijk. Maar het fotoverbod wat de GGD Noord-Oost Groningen nu instelt is niet de aangewezen weg om dat gedrag aan te pakken. Beter kan de GGD afspraken maken met politie en het openbaar ministerie, om alleen de excessen krachtig aan te pakken.

Door René Hendriks, bestuurslid NVF