Mag AI mijn werk zomaar gebruiken zonder mijn toestemming?
Nee. Het radioprogramma Argos en de website Follow The Money besteedden aandacht aan deze zaak. Johnston kreeg hulp van een Nederlandse advocaat die voor hem een schikking wist te treffen met de supermarktketen. Partijen kwamen overeen geen details over het compromis naar buiten te brengen. Naar de hoogte van de schadevergoeding blijft het dus gissen.
De juridische onderbouwing van de claim zal gezocht moeten worden in het portretrecht en mogelijk de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Deze twee juridische ‘ankers’ zorgden ervoor dat Okwesi Johnston alsnog financieel gecompenseerd is door de grootgrutter die op de kleintjes let.
Eerst het portretrecht. De ananasboer stond breed lachend afgebeeld op een poster. Een geportretteerde met een redelijk belang kan zich op grond van de Auteurswet verzetten tegen het gebruik van zijn beeltenis in een reclamecampagne. Zo’n redelijke belang kan gelegen zijn in bijvoorbeeld privacy overwegingen of commerciële belangen.
Schendingen van het portretrecht kunnen ertoe leiden dat er een schadevergoeding betaald moet worden. Het gaat dan in beginsel om immateriële schade. De bedragen die in dit soort zaken worden toegekend zijn niet exorbitant hoog. Meestal gaat het om bedragen die tussen de € 1.000,- en € 2.500,- liggen. Indien bekende personen een commercieel belang hebben om zich tegen een publicatie te verzetten kan de vergoeding aanzienlijk hoger uitvallen. Het gaat dan om bekende personen die een verzilverbare populariteit hebben. Denk hierbij aan topsporters of beroemdheden. Of Albert Heijn overtuigd is geraakt van de verzilverbare populariteit van Okwesi Johnston zullen we jammer genoeg niet te weten komen.
Naast het portretrecht kon de advocaat van Johnston zich namens zijn cliënt ook beroepen op de AVG. Portretten zijn immers (bijzondere) persoonsgegevens. De privacywet is dan ook van toepassing. Een groot deel van de regels uit de AVG geldt niet als de persoonsgegevens uitsluitend worden verwerkt voor journalistieke doeleinden. Op deze journalistieke vrijstelling zal Albert Heijn zich niet hebben kunnen beroepen.
Maarten van den Berg, NVJ Advocaten en Juristen
Heb je ook een kwestie die je aan onze juristen wil voorleggen? Mail: juridisch@nvj.nl of kijk op nvj.nl/rechtshulp