Groot onderzoek naar ervaring met overheidsinformatie

Al sinds 2006 ligt er een advies om te komen tot vernieuwing van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Een duidelijke stellingname van het kabinet zou volgens NVJ-secretaris Thomas Bruning maatschappelijk en journalistiek dringend gewenst zijn. ‘In de afgelopen jaren zijn veel overheidsorganen zeer defensief met de Wob omgegaan. Zo zijn de wettelijke reactietermijnen verdubbeld en deze worden vaak standaard volledig benut. Ook wordt in sommige gevallen leges-vergoedingen gevraagd of andere obstakels opgeworpen.’

Het Wob-onderzoek zal breed van opzet zijn. ‘We richten ons op journalisten die te maken hebben met het aanvragen van informatie aan overheden, rechtbanken of adviesorganen. We vragen hen welke obstakels ze daarbij zijn tegengekomen,’ zegt mr. dr. Aline Klingenberg van de vakgroep bestuursrecht en bestuurskunde RUG. ‘Het is op dit moment niet bekend hoeveel Wob-verzoeken jaarlijks worden ingediend, en tellen we alleen de schriftelijke of ook de telefonische? De wet vereist namelijk geen formeel schriftelijk Wob-verzoek en sluit een telefonisch verzoek niet uit. De wet bepaalt wel dat de overheidsinstantie verplicht is om bij een weigering van een verzoek de verzoeker op de hoogte te stellen van de mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen. Maar gebeurt dat ook in de praktijk?’

In het onderzoek zal het dus niet alleen gaan om de officiële Wob-onderzoeken, maar om alle verzoeken tot het verkrijgen van toegang tot nieuwswaardige overheidsinformatie. ‘Daarom roepen we zoveel mogelijk journalisten op om mee te doen aan dit onderzoek’, zegt Thomas Bruning. ‘In de kern vinden we dat overheden ingericht moeten zijn op informatieverstrekking aan burgers en journalisten. Een voorlichtingsapparaat moet daarom ook informatief zijn in plaats van sturend.’

Het onderzoek is mede tot stand gekomen door steun van het Persvrijheidsfonds.