Kwalificaties waaraan journalisten moeten voldoen

Het journalistieke vak verandert ingrijpend. Fragmentatie raakt de massamedia en de aanwas aan internetpagina’s leidt tot overvloed. Hierdoor ontstaat een tweeledige crisis die enerzijds financieel is door een krimpend bereik en anderzijds een functionele crisis is door een krimpende betekenis. Die crisis vraagt om innovatie. Zowel de academische wereld als de beroepspraktijk vinden innovatieve trends wenselijk zoals crossmedialiteit, ondernemende houding en betrouwbare werkwijze en inhoud. Dit alles roept de vraag op welke kwalificaties in de toekomst belangrijker worden. Aan docenten en studenten en het werkveld in Nederland en Europa werden vijftig kwalificaties voorgelegd waaraan journalisten van de toekomst zouden moeten voldoen.

De top 10 die daaruit voortvloeit bestaat uit de kwalificaties: betrouwbaar zijn; initiatief tonen; informatie kunnen selecteren op betrouwbaarheid; de geselecteerde informatie kunnen interpreteren; een goede algemene ontwikkeling hebben; kritiek van derden kunnen verwerken; de relevantie van een onderwerp voor een doelgroep kunnen bepalen; onder tijdsdruk kunnen werken; hoofd- van bijzaken kunnen onderscheiden; en verantwoording nemen voor de gemaakte keuzes. Kwalificaties die men minder belangrijk vindt zijn onder meer binnen budgettaire grenzen kunnen werken; informatie kunnen presenteren in combinaties van woord, geluid en beeld; de beginselen van vormgeving beheersen. Opmerkelijk is dat crossmedialiteit laag scoort. ‘Kennelijk bestaat er wel een lippendienst ten aanzien van crossmediaal werken, maar valt het in de praktijk nog tegen’, zegt onderzoeker Nico Drok. De hoofdthema’s die uit deze trends zijn te ontdekken zijn: relevantie, analyse, betrouwbaarheid en verantwoording. Dit alles levert een aantal dilemma’s op. Moeten we opleiden voor het vak van nu of van morgen? Leiden we generalisten op of specialisten, denkers of doeners?