Trend van werkende armen

Na afloop van de presentatie van het onderzoek ‘Tarieven en auteursrechten, onderhandelingen en toekomstverwachtingen van freelance (foto)journalisten’ bespraken Tweede Kamerleden Kees Verhoeven (D66) en Astrid Oosenbrug (PvdA) de cijfers uit het onderzoek. ‘Het ontslaan van mensen en hen dan weer als freelancer terughalen is een slechte manier van werkgeverschap.’

Het uurtarief van de freelancer is in tien jaar tijd gedaald van gemiddeld 59,04 naar 48,33 euro in 2013. Het belastbaar jaarinkomen is gemiddeld 21.844 euro in 2012 tegenover 26.300 euro in 2002. Freelancers werken gemiddeld ruim 37 uur per week, maar krijgen er maar 22,5 betaald. Bijna 44 procent is afhankelijk van het inkomen van een partner. Precies 66 procent is niet verzekerd tegen de gevolgen van kortdurende of langdurende arbeidsongeschiktheid. Bijna 35 procent bouwt geen pensioenrechten op of legt niets opzij voor de oude dag.
Voor een journalist met gemiddeld een HBO+ opleiding is 21.884 euro wel heel erg weinig geld, terwijl het modaal inkomen 34.600 euro is, aldus Kees Verhoeven (D66). Astrid Oosenbrug (PvdA) is geschrokken van de cijfers en noemt het een trend van werkende armen. ‘Het ontslaan van mensen en hen dan weer als freelancer terughalen is een slechte manier van werkgeverschap en een slechte omgang met een zo’n belangrijke beroepsgroep als journalisten.’

De politiek lijkt wel meer oog te krijgen voor de beroerde positie van freelance journalisten en zzp’ers in het algemeen. Minister Asscher pakt de schijnzelfstandigheid aan, de verlaging van de zelfstandigenaftrek is van de baan en de overheid wil meedenken over de vrije pensioenkeuze. En tijdens het laatste mediadebat ging niet alleen over de publieke omroep en bezuinigingen, maar ook over de positie van journalisten. ‘Het zijn kleine stappen’, zegt Verhoeven. ‘Maar door steeds weer kleine stappen te zetten, de problemen op de agenda te zetten, denk ik wel dat politici meer bewust worden van het feit dat er een belangrijke maatschappelijke functie onder druk staat. Als je een publieke omroep overeind wil houden omdat je vindt dat onafhankelijke journalistiek belangrijk is, kan het niet zo zijn dat men de schrijvende journalistiek zomaar laat afzinken.’

Verhoeven en Oosenbrug toonden zich donderdag bereid om met de NVJ gesprekken te voeren over onderwerpen zoals auteursrecht, contracten en mededinging.

Speerpunten NVJ
Met de presentatie van het onderzoek ‘Tarieven en auteursrechten, onderhandelingen en toekomstverwachtingen van freelance (foto)journalisten’ sluit de NVJ het jaar van de freelancer af. De problematiek is echter zo urgent dat het opkomen voor freelancers onverminderd doorgaat. Rosa García López, secretaris NVJ Freelance en NVF, kondigde een viertal speerpunten voor het jaar 2014 aan. ‘Uit het onderzoek blijkt dat fotojournalisten het ongelooflijk moeilijk hebben. We zullen media ervan overtuigen dat fotografie een vak is. Ten tweede willen we dat er bij een inflatiecorrectie voor werknemers ook een inflatiecorrectie voor freelancers wordt ingevoerd. Freelancers moeten nu 2 procent van hun inkomen inleveren per jaar. Ten derde willen we duidelijk maken dat ook freelancers mogen meeprofiteren van opleidingstrajecten die in de cao zijn opgenomen. Ten vierde vinden we dat freelancers businesspartners zijn en dat zij ook als zodanig worden beschouwd. We gaan dus niet roepen dat zij beter moeten ondernemen, maar we gaan organisaties vertellen dat als zij werkelijk businesspartners zijn, zij met hun freelancers gaan onderhandelen.’