Webinar zzp-wetgeving 2025 – NVJ en de Belastingdienst, een samenvatting + FAQ

Opheffing handhavingsmoratorium – wat je moet weten 

Vanaf 1 januari vervalt het handhavingsmoratorium op de controle van schijnzelfstandigheid. Het handhavingsmoratorium is jargon voor: uitstel van handhaving. Dat betekent dat de fiscus tot nu toe niet controleerde bij opdrachtgevers of ingezette freelancers daadwerkelijk ondernemer zijn volgens het arbeidsrecht. Nu de fiscus dit binnenkort wel gaat doen is het belangrijk dat opdrachtgevers/werkgevers de juiste arbeidsrelatie aangaan met werkenden.

Schijnzelfstandigheid betekent dat iemand zich presenteert als zelfstandige terwijl er volgens het arbeidsrecht sprake is van een dienstverband. Het arbeidsrecht stelt dat je een werknemer – en dus géén ondernemer –  bent als je onder gezag of aansturing je werk verricht (artikel 7:610 BW). Ben je een vrije vogel die een eigen laptop gebruikt, zelf bepaalt hoe je je werk uitvoert en maakt het daarbij vooral uit welke output je levert (foto, artikel, programma)? Dan ben je vast ondernemer. Werk je onder aansturing van een chef (c.q. gezag) en heb je een inspanningsverplichting? Grote kans dat je werknemer bent binnen die arbeidsrelatie – en precies dát is wat na 1 januari weer gecontroleerd gaat worden door de Belastingdienst bij opdrachtgevers. 

Aanknopingspunten voor de juiste arbeidsrelatie 

Om te beoordelen of er sprake is van zelfstandig ondernemerschap of een dienstverband gebruikt de Belastingdienst naast de arbeidsrechtelijke bepaling van ‘gezag & aansturing’ ook negen aanknopingspunten die voortkomen uit de bekende rechtszaak van Deliveroo, het zogeheten ‘Deliveroo-arrest’. Zie hiervoor ook slide 11 van de bijgevoegde presentatie. 

Meer uitleg over en interpretatie van de criteria vind je hier. Belangrijk om te onthouden: alle criteria zijn even belangrijk, geen enkel punt is doorslaggevend. De Belastingdienst benadrukt ook dat je dit lijstje niet ‘mathematisch’ moet bekijken – het gaat om een weging van álle factoren waarbij interpretatie mogelijk is. Zij noemen dit de ‘holistische toets’. Dat betekent dus dat er nooit vooraf 100 procent zekerheid te geven is of een arbeidsrelatie ook echt voldoet aan de eisen van ondernemerschap.

Wel handhaving, geen boetes in 2025

De Belastingdienst gaat bedrijven en opdrachtgevers controleren – niet zelfstandigen. Bovendien is 2025 een overgangsjaar: de dienst zal vanaf 1 januari gaan controleren, maar nog geen boetes uitdelen of naheffingen opleggen. De fiscus gaat ook niet verder terug in de controle dan 1 januari 2025. Wel moeten opdrachtgevers laten zien dat ze hun best hebben gedaan de arbeidsrelatie juist te definiëren. Let op: deze coulance geldt alleen voor het jaar 2025.

In de loop van 2025 wil de Belastingdienst als voorbeeld per sector een paar casussen publiceren, voorzien van commentaar. De fiscus werkt daarbij graag samen met de NVJ. Alle informatie vind je via deze webpagina.

FAQ 

Hieronder een aantal vragen die tijdens het webinar aan bod kwamen.

Ik heb bij een opdrachtgever zeer beperkte onderhandelingsruimte. Tarieven staan vooraf vast of er is sprake van een plafond. Hoe wordt dat beoordeeld? 

De opdrachtgever gedraagt zich als een schijnopdrachtgever. Een echte opdrachtgever weet dat hij op gelijkwaardige basis tot een juist en passend tarief moet komen voor jouw diensten. Een tarief dat substantieel hoger is dan wat iemand in loondienst verdient. Als het tarief eenzijdig wordt opgelegd, kan de Belastingdienst oordelen dat de situatie wijst op een dienstbetrekking. Weet wel, dit punt is een van de aanknopingspunten, en één punt is niet doorslaggevend–  álle elementen uit het Deliveroo-arrest doen ertoe.

In hoeverre telt mee dat ik als zzp’er een arbeidsongeschiktheidsverzekering heb en pensioen opbouw? 

Het hebben van een aov of opbouwen van pensioen kan vallen onder het criterium van ‘ondernemerschap’ en erop wijzen dat je ondernemer bent. Dat is slechts een van de aanknopingspunten dus het telt mee, maar is zeker niet allesbepalend.  

Hoe belangrijk is het aantal opdrachtgevers dat ik heb? 

Dit valt onder ‘ondernemerschap’ en is daarmee slechts een van de negen aanknopingspunten geworden en dus geen doorslaggevende factor – terwijl dit voorheen als een heel belangrijk criterium voor ondernemerschap werd gezien. In de nieuwe situatie is een jaar lang werken voor slechts één opdrachtgever geen probleem, mits je arbeidsrelaties op de andere punten in overwegende mate wijzen op zelfstandig ondernemerschap en je in het economische verkeer ook echt gedraagt als ondernemer. Het gaat wederom om de afweging van alle criteria. 
Tip: Een opdracht voor langere duur kun je als ondernemer ook vormgeven als project, waarbij je met de opdrachtgever een duidelijk eindresultaat afspreekt.   

Ik doe als zzp’er werkzaamheden die anderen binnen het bedrijf met een dienstverband ook doen. Hoe wordt dat beoordeeld? 

Dit gaat over inbedding van de werkzaamheden in de organisatie. Bij een krant bijvoorbeeld is het schrijven van artikelen een wezenlijk onderdeel van de werkzaamheden. In het Deliveroo-arrest was organisatorische inbedding geen doorslaggevend gezichtspunt. Oftewel, het is een element waar je rekening mee moet houden, maar scoor je op andere criteria veel ‘ondernemerspunten’, dan is de kans groot dat je als echte ondernemer wordt gezien.  

Hoe zit het met roosterdiensten op redacties? 

Redactie- of eindredactiediensten zijn erg ingebed in de organisatie, gebonden aan tijden en vallen onder direct gezag van een chef of hoofdredactie. Voor degene die de dienst uitvoert, blijft er weinig over om zelf te bepalen. Dat maakt het heel moeilijk om deze diensten te kwalificeren als zelfstandig ondernemerschap.  

Wat zijn modelovereenkomsten nog waard? 

De modelovereenkomsten zijn vijf jaar geldig, de laatste is in 2022 goedgekeurd door de Belastingdienst en is dus tot 2027 geldig. Maar: wat je ook vastlegt, het belangrijkste is dat je in de praktijk ook echt zo werkt. De feiten en uitvoering zijn leidend.

Hetzelfde geldt voor het oprichten van een bv of het inschakelen van een bemiddelingsbureau: constructies die in de praktijk niets veranderen aan de onderlinge relatie tussen de zzp’er en de opdrachtgever zullen de toets van schijnzelfstandigheid niet doorstaan. 

Waar kan ik mijn arbeidsrelaties checken? 
Freelance journalisten kunnen hun individuele situatie ter beoordeling voorleggen aan de NVJ. Of check je arbeidsrelatie zelf op deze website van de Rijksoverheid. 

Webinar terugkijken? 

In het webinar kwam een aantal persoonlijke vragen aan bod, om die reden vonden sommige aanwezigen het niet prettig als het geheel openbaar werd. We begrijpen dat. Om die reden verwijzen we jullie door naar het webinar dat de overheid zelf heeft gegeven. Hierin komen dezelfde vragen terug: Webinar voor zelfstandigen voorkomen schijnzelfstandigheid