We gaan voor goud

maandag 18 februari 2013

And the winner is….Finland! Zo beslisten de Reporters Without Borders in hun jaarlijkse World Press Freedom Index. En wij? Toch een goede tweede qua persvrijheid. En eigenlijk boffen we daar mee, want één van de beoordelingscriteria is ‘kwaliteit van wetgeving’. En op het terrein van bronbescherming verdient de Nederlandse wetgeving zeker geen schoonheidsprijs. Dus die zilveren medaille valt nog niet eens tegen als je bedenkt dat de Europese rechter al drie keer vernietigend oordeelde over de Nederlandse wetgeving op het terrein van bronbescherming: die biedt onvoldoende waarborgen voor het inzetten van bijzondere bevoegdheden tegen journalisten.

In het laatste, recente oordeel van het Europese Hof werd geoordeeld over de opsporingsbevoegdheden die de AIVD in 2006 had ingezet tegen twee journalisten van de Telegraaf. De twee werden maandenlang afgeluisterd en geobserveerd om te achterhalen welke AIVD-medewerker informatie naar hen had gelekt. Minister Remkes, de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, had dit goedgekeurd. Klassiek gevalletje van “slager keurt eigen vlees”. Niet onafhankelijk vond het Europese Hof en dus niet toegestaan.
Er deed zich echter wel een praktisch probleem voor. In de wet stond nergens dat de Minister eerst aan de rechter toestemming had moeten vragen. Waar het wel stond? In het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens en de talloze rechtspraak die daaruit is voorgekomen. De wetgever had dus allang kunnen weten dat er in onze wet het een en ander ontbreekt. Minister Plasterk heeft toegezegd dit te zullen repareren. De mogelijkheid om inbreuk te maken op het recht op bronbescherming is dan bij wet voorzien en de beslissing om die inbreuk te maken moet worden genomen door een rechter en niet door een minister of officier van justitie. Alleen de rechter kan bepalen of in een concreet geval aanleiding is voor het doorbreken van de bronbescherming op basis van een nog zwaarder wegend maatschappelijk belang, aldus Plasterk. Het wetsvoorstel bronbescherming, dat al sinds 2009 in voorbereiding is, moet wel nog langs de Raad van State voor (weer) een aanvullend advies. Maar wie weet, als de wet er is stoten we Finland misschien wel van de troon. Goud in 201….?

18 februari 2013
Mira Herens
Advocaat NVJ