Je wordt als zzp’er langdurig ziek en je hebt geen arbeidsongeschiktheidsverzekering of je bent zwaar onderverzekerd. Wat dan? Of je ontdekt dat je oudedagsvoorziening zonder eigen pensioeninvulling wel erg mager is? Wat dan? NVJ Zelfstandigen en NVF organiseerden op donderdag 15 december een bijeenkomst over verzekeren nieuwe stijl voor zzp’ers. ‘Wat als het helpen van elkaar net zo leuk en makkelijk blijkt te zijn als het delen van foto’s via Facebook?’
‘Ik ben een jaar lang uitgeschakeld geweest’, vertelt een filmmaker tijdens de middagsessie Verzekeren Voor Zzp’ers: Noodzaak of Gotspe?. ‘Ik ontving maandelijks 400 euro van de verzekering, maar kon daar niet van rondkomen en kreeg schulden. Dat ga je echt voelen.’ Een fotograaf vertelt even later over haar langdurige burn-out. ‘Wat zou het fijn geweest zijn als ik wel verzekerd was geweest. Dan had ik drie maanden echte rust kunnen nemen. Nu werd het een langdurig slepend proces.’
Had ik maar…
Tweederde van de zzp’ers is niet verzekerd tegen ziekte of arbeidsongeschiktheid. Je hoéft je niet te verzekeren - misschien heb je een hele goede buffer opgebouwd - maar de meeste zzp’ers hebben geen AOV omdat ze zich deze simpelweg niet kunnen veroorloven. De premiekosten zijn nu eenmaal niet verdisconteerd in de freelancetarieven. Gelukkig zijn er in de afgelopen jaren steeds meer initiatieven voor zzp’ers op de markt gekomen die een alternatief zijn voor de traditionele, dure verzekeringen.
Tien jaar na de eerste opzet zijn in Nederland nu 228 broodfondsen actief. Een broodfonds telt minimaal 20 en maximaal 50 ondernemers, die maandelijks geld opzij zetten op een persoonlijke broodfondsrekening. Wie langdurig ziek wordt, ontvangt van de andere deelnemers netto schenkingen die voldoende zijn om van rond te kunnen komen. Je maandelijkse bijdrage bepaalt ook de hoogte van je eigen maandelijkse schenking in geval van ziekte. ‘Stel, dat je maandelijks 1.000 euro wilt ontvangen, dan leg je maandelijks 45 euro in’, zegt André Jonkers, mede-eigenaar van de Broodfondsmakers. ‘Deze inlegbedragen kun je ook aanpassen.’
Alle zzp’ers kunnen meedoen, mits zij langer dan een jaar een eigen onderneming hebben en hun nettowinst 750 euro per maand bedraagt. Deelnemers zijn arbeidsgeschikt, maar mensen met bijvoorbeeld een chronische aandoening worden niet uitgesloten. Behalve een inlegbedrag betaalt een deelnemer maandelijks contributie en een eenmalig instapbedrag. In de praktijk blijkt dat van elke euro ongeveer een kwart naar een schenking gaat en dat driekwart op de eigen rekening blijft staan. Dit geld blijft van de deelnemer ook als hij of zij uit het broodfonds stapt.
Een van de veelgestelde vragen is hoe het zit met vertrouwen. Volgens Jonkers wordt er geen misbruik gemaakt van het broodfonds. ‘Elke ondernemer weet dat als je ziek bent, dit slecht is voor je bedrijf. Bovendien bestaan de broodfondsen uit kleine groepen mensen die elkaar kennen en het bestuur houdt contact met de zieken en communiceren met de andere deelnemers.’
Binnen CommonEasy maken mensen gebruik van hun eigen netwerk als vangnet voor risico’s. De broers Jip en Florian de Ridder, allebei economen, zijn de initiatiefnemers van deze nieuwe manier van verzekeren op basis van netwerken en delen. ‘Stel dat je wil reizen in Alaska, maar je gaat niet want je moet een hoge premie betalen voor als je misschien een been of arm breekt. Vrijheid en zekerheid gaan niet lekker samen en wij willen dat graag veranderen,’ zegt Jip de Ridder.
De Ridder noemt het traditioneel verzekeren een black box; van elke euro premie gaat 30 procent naar organisatiekosten en 10 procent is winstmarge. CommonEasy gaat uit van het principe netwerken en delen. ‘Wat als het helpen van elkaar net zo leuk en makkelijk blijkt te zijn als het delen van foto’s via Facebook?’ Dan meld je je aan bij CommonEasy en bouwt een cirkel van bekenden om je heen. Je stuurt hen een vriendschapsverzoek en bij acceptatie worden ze opgenomen in de cirkel. Dit zijn je connecties binnen je eerste cirkel. Daaromheen komt een tweede cirkel van connecties van de mensen uit de eerste cirkel. ‘Hoe meer mensen in je eerste cirkel, hoe meer dekking je krijgt. Hoe groter de cirkels hoe kleiner de bijdragen die nodig zijn om elkaar te helpen.’ Een lappendeken van vertrouwen noemt hij deze vangnet-omgeving.
Je bepaalt zelf wat je bijdraagt aan het netwerk en daarmee ook hoeveel je ontvangt als je dat nodig hebt in geval van bijvoorbeeld ziekte. Net als bij een broodfonds blijft het geld van de deelnemer, of wordt gebruikt om anderen te helpen. Een deelnemer ontvangt bij ziekte na twee weken een maandelijkse vergoeding gedurende maximaal 24 maanden.
Een regulier abonnement kost 10 euro per maand (8 euro voor De Coöperatie-leden)
Niet alleen arbeidsongeschiktheid en verzekeringen kunnen voor de nodige hoofdbrekens zorgen, ook sparen voor later is een lastige puzzel voor veel zzp’ers. Helemaal nu de overheid plannen heeft om het pensioensparen voor zzp’ers verplicht te stellen, omdat zij nu geen of onvoldoende pensioen opbouwen. Net als de meeste zelfstandigen vindt de NVJ dat dit altijd een keuze moet blijven. Bewustwording is goed, maar het is aan de zzp’ers om hun eigen pensioenopbouw te regelen. Ook hier zijn er mogelijkheden die de deelnemers de nodige vrijheid en flexibiliteit bieden.
Als je niets regelt en je hebt rekening gehouden met een bescheiden AOW en je hebt geen hoge lasten en misschien wel spaargeld, dan is daar niets mis mee. Sjaak Zonneveld, commercieel directeur van Bright Pensioen, is dan ook helemaal geen voorstander van een verplicht pensioen. Maar het is wel de vraag wat de AOW straks nog waard is en dan is niets doen misschien toch niet zo verstandig. Er zijn vele mogelijkheden om pensioensparen een stuk gemakkelijker en aantrekkelijker te maken, zegt Zonneveld, maar omdat vaak de kennis ontbreekt over fiscale voordelen, laten veel zzp’ers geld liggen door helemaal niets te doen. Bright Pensioen springt in op de wens van mensen om hun pensioen zelf te regelen en zelf te bepalen wat ze willen sparen, een flexibele pensioenopbouw dus. Als deelnemer bepaal je hoeveel en hoe vaak je inlegt. Aan het einde van het jaar kun je eventueel extra bijstorten. Het geld wordt belegd in een collectief fonds. Tegen de tijd dat je met pensioen gaat, kun je binnen de wettelijke regels kiezen hoe lang je je pensioen laat uitkeren.
Via een coöperatie zijn de deelnemers mede-eigenaar van Bright Pensioen, waardoor zij zeggenschap hebben en meedelen in de winst. ‘Het belang van de coöperaties groeit en omdat daar de meerderheid van de aandelen zit, komen klant- en aandelenbelang niet met elkaar in conflict, zoals in de financiële wereld nog al te vaak gebeurt.’
