Oorverdovend stil

zaterdag 28 juni 2014

Onze collega Rena Netjes, die eerder Egypte ontvluchtte nadat ze op mysterieuze wijze op een lijst van terreurverdachten terecht kwam, werd vorige week op een nieuwe zwarte dag voor de vrije journalistiek, bij verstek veroordeeld tot een Egyptische cel. En zij niet alleen. Nog negentien andere journalisten ondergingen een totaal van realiteitszin gespeend proces waarin - voor zover bekend - geen enkel bewijsstuk werd aangedragen voor vermeende terroristische banden. Resultaat: journalisten in de cel omdat ze hun werk naar behoren deden en Netjes die niet meer terug kan naar het land van waaruit zij met passie haar vak beoefende.

Uiteraard ontvingen Netjes en haar collega’s veel steun vanuit de hele wereld en uiteraard was de verontwaardiging groot. Ook de NVJ, die achter de schermen druk uitoefent via het ministerie van Buitenlandse zaken, reageerde geschokt en minister Timmermans riep de Egyptische ambassadeur op het matje. Daarna werd het stil. Oorverdovend stil, mag ik wel zeggen. Want als er één groep is die lawaai kan maken over een dergelijk onacceptabel feit, zijn wij journalisten dat wel. Maar afgezien van wat feitelijke berichten, kom ik eigenlijk niets meer tegen over de zaak, terwijl ik toch vragen heb. Vragen als; is die ambassadeur inmiddels op dat matje aanbeland en hoe was zijn reactie? En wat denken wij hier eigenlijk aan te gaan doen?

Omdat ik als net aangetreden voorzitter, de voor ‘buitenstaanders’ soms ondoorgrondelijke wegen van de NVJ nog aan het ontdekken ben, vroeg ik me ineens af waaruit die druk die wij blijvend zeggen uit te oefenen eigenlijk concreet bestaat. Dus belde ik onze algemeen secretaris Thomas Bruning met die vraag. Hij stelde me gerust en leidde mij telefonisch langs de Koninklijke weg van de formele lijnen die uiteraard bewandeld (moeten) worden. Die lijn staat dus als het om de vereniging gaat, maar hoe zit het met ons journalisten buiten verenigingsverband? Wachten wij in de wetenschap dat Netjes veilig in Nederland zit rustig het volgende persbericht af of gaan we nog van ons laten horen?

Het is vast niet de bedoeling dat de nieuwe voorzitter van de NVJ direct al begint te tieren – misschien moet ze dat zelfs nooit doen qua tact en fijngevoeligheid – maar als ik tot me door laat dringen wat er in de Egyptezaak werkelijk is gebeurd, grijpen de feiten me naar de keel. En ik denk dat velen van u dezelfde ervaring hebben als u stilstaat bij de gebeurtenissen en de betekenis ervan voor de vrije journalistiek. Ik roep u daarom op om, onze beroepscode volgend, alles te doen wat binnen uw kanalen mogelijk is om het geluid rond deze en andere zaken niet te laten verstommen. Dan ga ik met de collega bestuursleden nadenken over manieren waarop we in verenigingsverband nog meer kunnen betekenen voor Netjes, haar collega’s en andere journalisten in vergelijkbare situaties. Opdat de druk – wat mij betreft óók internationaal – torenhoog wordt. Een ambitieus doel, dat realiseer ik me, maar verzet moet ergens beginnen. Laat dat beginpunt liggen bij de journalisten in vrije landen en dus ook bij ons. 

Marjan Enzlin, voorzitter bestuur NVJ