De NVJ protesteert tegen het eenzijdig stopzetten van inzagerecht in de stukken die Kamercommissies ontvangen van bijvoorbeeld belangenorganisaties of lobbyisten. Volgens de NVJ heeft dit grote gevolgen voor de transparantie van het politieke proces. De NVJ dringt per brief aan het Presidium van de Tweede Kamer aan op herstel van toegang tot de stukken.
Sinds jaar en dag kregen journalisten dagelijks inzage in de stukken die allerlei groeperingen via de post of email naar de Kamercommissies zonden. Afgelopen januari is dit zonder overleg met de parlementaire pers plotseling stopgezet. Dit heeft grote gevolgen voor de transparantie van het politieke proces, aldus de NVJ. De pers kan nu niet meer nagaan hoe fracties zich laten beïnvloeden door belangengroepen, vakbonden, lagere overheden of ondernemersorganisaties. Bovendien kunnen journalisten debatten niet goed meer volgen doordat woordvoerders van de fracties verwijzen naar ingezonden stukken waarvan de inhoud onbekend is.
De stafdienst Voorlichting heeft de NVJ laten weten dat openbaarmaking van de stukken van derden in strijd zou zijn met privacywetgeving. De NVJ vindt dat door de stukken niet langer ter inzage te leggen, de Tweede Kamer inbreuk maakt op het recht op vrije nieuwsgaring zoals dat is neergelegd in het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). De overheid kan eenmaal verschafte faciliteiten aan de pers niet eenzijdig terugdraaien omdat dit betekent dat de overheid de factor het recht op vrije nieuwsgaring inperkt. De NVJ wijst bovendien op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB). ‘De Tweede Kamer valt weliswaar niet onder de regeling, maar is als medewetgever wel verantwoordelijk voor de totstandkoming ervan. Men zou dan toch ook van de Kamer mogen verwachten dat ze zelf in de geest van de WOB handelt.’
Ook vreest de NVJ voor precedentwerking richting regionaal en lokaal bestuur, als ook daar pogingen tot beïnvloeding uit het zichtveld raken van de journalistiek.
De voorzitter van de Parlementaire Persvereniging heeft de kwestie verschillende malen aangekaart bij de stafdienst Voorlichting. De commissiebureaus zouden in de toekomst bereid zijn de stukken weer ter inzage te leggen mits de inzenders daarmee akkoord gaan. Dit is geen bevredigende oplossing, aldus de NVJ. ‘Ze leidt nog steeds tot een verslechtering van de transparantie van het politieke proces ten opzichte van de situatie zoals die was tot het begin van dit jaar.’
De NVJ dringt aan op herstel van toegang tot de stukken. Verder zou de pers ook weer inzage moeten krijgen in de lijst van de ingezonden stukken, en ook in de agenda’s voor de procedurevergaderingen, waarop de brieven van derden staan.