De maand waarin we traditioneel stilstaan bij belangrijke waarden als vrijheid zit er weer op. Nederland heeft massaal herdacht en uitbundig gevierd. Vanuit de tamelijk luxe positie waarin men vrij is te vinden wat men vindt en te zeggen wat men wil.
We hadden 4 en 5 mei, we hadden het Festival van het Vrije Woord op 3 mei in De Balie in Amsterdam én we hadden de internationale rankinglist met betrekking tot persvrijheid in de wereld, waarop ons land dit jaar als 2de prijkte. Maar we hadden opnieuw ook de harde cijfers van gevangen of vermoorde journalisten en we leerden dat slechts 13 procent van de wereldbevolking zich bevindt in een land waar het de pers toegestaan wordt de overheid vrij te controleren.
Ik weet niet hoe het jullie vergaat, maar ik heb met betrekking tot de vrijheid van meningsuiting, en de daaraan verbonden persvrijheid, in toenemende mate een knoop in mijn maag. Ver van huis is het er al jaren dramatisch mee gesteld en in de afgelopen jaren, kwam de vrijheid van meningsuiting op allerlei manieren ook dichterbij huis, steeds verder onder druk. Met de kwestie Ebru Umar als meest recente voorbeeld nog stevig op het netvlies.
Bij het recht op vrije meningsuiting hoort de plicht om eerst na te denken over wat men zegt, zag ik de laatste tijd geregeld in verschillende tijdlijnen langskomen. Een sympathieke boodschap, die ik sterk geneigd ben te onderschrijven. Maar het woord ‘plicht’ past niet bij vrij zijn. En aan de vrijheid om te mogen zeggen, schrijven en tekenen wat men vindt, is onlosmakelijk verbonden dat men dus ook meningen verkondigt die niet iedereen bekoren. Pas als het desondanks kan, functioneert een vrije democratie zoals dat hoort. Het is aan ons journalisten om die vrijheid onvoorwaardelijk te bewaken en verdedigen. Over eventuele grensoverschrijdende uitingen, moet een onafhankelijk rechter zich maar buigen. Maar daar zit dan ook meteen een punt van grote zorg, want niet in elke ‘democratie’ zijn rechters zo onafhankelijk als wij zouden wensen. Ik ben bang dat ik de bovengenoemde knoop in de maag nog lang niet kwijt ben.