MAG DAT ZOMAAR? - Ik heb een boek geschreven en daarvoor van de uitgever een vast honorarium ontvangen. Nu blijkt het boek waanzinnig aan te slaan en zijn er in korte tijd al meer dan 100.000 exemplaren verkocht. Dat is natuurlijk leuk voor mijn naamsbekendheid, maar daarnaast ook zuur, want ik heb daarover geen afspraken gemaakt. Zo heeft alleen mijn uitgever daar voordeel bij. Kan ik daar nog iets aan doen?
Ja, mits. In principe zijn de contractsbepalingen tussen partijen leidend. Maar wat als je alleen summiere afspraken hebt gemaakt? Het komt toch nog wel regelmatig voor dat er tussen uitgever en auteur niet of nauwelijks afspraken zijn gemaakt over bijvoorbeeld de oplage, de prijs en de verdere exploitatie. En over wat er moet gebeuren als je boek opeens een bestseller blijkt te zijn, worden al helemaal nooit afspraken gemaakt.
Sinds 1 juli 2015 is de Wet Auteurscontractenrecht in werking getreden op grond waarvan in de Auteurswet (AW) een aantal bepalingen is aangepast. Eén daarvan is het nieuwe artikel 25d AW dat luidt: ‘De maker kan in rechte een aanvullende billijke vergoeding vorderen van zijn wederpartij, indien de overeengekomen vergoeding gelet op de wederzijdse prestaties een ernstige onevenredigheid vertoont in verhouding tot de opbrengst van de exploitatie van het werk.’
Kijk, daar hebben we hem: de bestsellerbepaling. Met deze bepaling in de hand kan de auteur alsnog verlangen dat hij mee deelt in de opbrengst van een onverwachte bestseller. De wet spreekt van een ‘ernstige’ onevenredigheid. Er moet daarom sprake zijn van ‘disproportionaliteit’ tussen de opbrengst voor de uitgever en de vergoeding voor de maker gezien ieders aandeel in de uitgave.
Mocht echter in het contract een bepaling over royalty’s zijn opgenomen, waarbij de royalty’s afhankelijk zijn gesteld van de hoeveelheid verkochte exemplaren, dan zal er niet snel een beroep op de bestsellerbepaling kunnen worden gedaan. In dat geval ontvangt de auteur immers al extra inkomsten naarmate het boek beter wordt verkocht. Maar is dat niet het geval en is een uitgever niet bereid alsnog over de brug te komen, dan kan de maker naar de rechter stappen en om een aanvullende vergoeding vragen. Het beste is natuurlijk als een beroep op de bestsellerbepaling niet nodig is en er in de uitgeefovereenkomst middels een regeling al in is voorzien. Maar voor onvoorziene gevallen geeft art. 25d AW de maker een stevig handvat en dit is een aanzienlijke versterking van zijn positie.