Juridisch vragenuur: Boze Boer

maandag 31 oktober 2011

Afgelopen zomer waren de echt zonnige dagen op de vingers van één hand te tellen. Op zo’n zeldzame mooie dag ziet een fotograaf vanaf de openbare weg een boer die met ontbloot bovenlijf op zijn trekker over de akkers rijdt. Prachtig plaatje ter illustratie van het mooie zomerweer denkt hij. De boer wordt echter zeer boos over het feit dat hij gefotografeerd wordt. Na met moeite aan de woedende agrariër ontsnapt te zijn, vraagt de fotograaf zich af of hij deze foto wel mag aanbieden aan een krant.

Eenvoudige vraag maar moeilijk antwoord. Het is in ieder geval een misvatting dat je voor publicatie van een foto altijd toestemming moet hebben van geportretteerde. Bij portretten die niet in opdracht zijn gemaakt (zoals de foto van de boer) hebben de personen die op de foto staan geen vetorecht. Gelukkig maar. Het is voor een fotograaf onmogelijk om aan iedereen die hij of zij voor de camera krijgt toestemming te vragen. Dit zou het werk van persfotografen onmogelijk maken.

Personen die zonder hun toestemming gefotografeerd zijn, kunnen zich wel tegen de openbaarmaking van de foto verzetten. Voorwaarde is hierbij wel dat zij een ‘redelijk belang’ kunnen aantonen dat zich tegen deze publicatie verzet. Deze vage norm moet worden ingevuld door de rechter.

In de hierboven omschreven casus botsen twee grondrechten met elkaar. De vrijheid van informatie (nieuwsgaring) waar de fotograaf zich op kan beroepen enerzijds en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (privacy) van de boer anderzijds. De rechter moet beslissen over de vraag of een publicatie al dan niet is toegestaan door deze twee belangen tegen elkaar af te wegen. Hierbij wordt rekening gehouden met alle omstandigheden van het geval. In deze casus zal de rechter laten meewegen dat het om een onschuldige foto gaat die bovendien genomen is vanaf de openbare weg. De context waarin de foto verschijnt, geeft dan naar alle waarschijnlijkheid de doorslag. Als de foto bij een vrolijk artikel wordt geplaatst over het mooie weer dan lijkt het me uitgesloten dat de boer zich met succes kan verzetten tegen deze publicatie.

Maarten van den Berg,
jurist NVJ Advocaten & Juristen