De NVJ en de Nederlandse Vereniging van Fotojournalisten (NVF) riepen 2013 uit tot het ‘Jaar van de Freelancer’. Aanleiding hiervoor was de compleet bedorven freelancemarkt. Media bestaan bij de gratie van de inzet en het werk van freelance (foto)journalisten, maar worden niet als gelijkwaardige businesspartner behandeld. Voor 2014 hebben de secties NVJ Freelance en NVF vier speerpunten gedefinieerd.
De insteek van het ‘Jaar van de Freelancer’ waren de volgende punten:
Tot grote teleurstelling van freelancers, de NVJ en de NVF hebben opdrachtgevers nauwelijks gehoor gegeven aan deze oproep. Sterker nog, sommige opdrachtgevers erkennen dat ze freelancers ‘afknijpen’ en dat zullen blijven doen. Anderen voelden geen enkele urgentie om de positie van freelancers te verbeteren. Van solidariteit tussen betaalde krachten en freelancers was het afgelopen jaar nauwelijks sprake hoewel daar langzaam maar zeker een kentering in komt. De eerste ondernemingsraad heeft zich vrijwillig bij de NVJ gemeld. Door toedoen van een redactieraad kunnen fotojournalisten voorlopig tegen dezelfde voorwaarden blijven werken als voorheen.
In het jaar van de freelance (foto)journalist is er meer vooruitgang geboekt. De zelfstandigenaftrek is behouden dankzij een effectief lobbytraject. Dankzij het verzamelen van informatie en kennis over de freelancemarkt (vier onderzoeken door de NVJ geïnitieerd) om politiek en beleidsmakers te overtuigen, is het gelukt om freelance belangen op de politieke- en media-agenda te houden.
Daarnaast zijn de secties Freelance en de NVF strategischer gaan werken door aan te haken bij reorganisaties en bezuinigingen die de ondernemerspositie van freelancers beïnvloeden. In dit proces zijn de OR en redactieraad benaderd en gewezen op de wettelijke mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de verhouding vaste werknemers en freelancers. Daarnaast is de zichtbaarheid van freelancers aanzienlijk verbeterd. Op de eerste plaats omdat freelancers zelf van zich lieten horen. Nooit eerder is er zoveel in de pers over freelancers, auteursrecht en wurgcontracten geschreven. Ook in politiek Den Haag is het lobbytraject forser dan ooit ingezet. Zelfs de VVD is bereid om zich krachtiger in te zetten voor het belang van makers, in plaats van het aan de markt over te laten. Veel NVJ-leden prijzen de besturen Freelance enNVF dat ze hun tanden laten zien. Hiermee gaan de besturen het komend jaar door, want er is nog veel werk te verzetten voor freelance (foto)journalisten.
De secties NVJ Freelance en NVF hebben voor 2014 vier speerpunten gedefinieerd:
Doorlopende beïnvloeding van reorganisaties en bezuinigingen, plus redactioneel beleid (budget, tarieven, hergebruik) en technische innovaties die de ondernemerspositie van freelancers gaan bepalen. Primair worden de OR en redactieraden benaderd om betere randvoorwaarden te creëren voor zelfstandige (foto)journalisten. Dit kan door a) flexwerkers en zelfstandigen meer zeggenschap te geven b) zichzelf de bevoegdheid in het redactiestatuut te geven om betere randvoorwaarden te creëren c) door informatie in te winnen over onder andere freelancebudget d) de NVJ een adviserende rol bij de besluitvorming te geven. Via de OR kan de NVJ aan gegevens komen die zij wederom kan gebruiken in haar lobby traject (media en politiek). Concreet zal de NVJ in januari 2014 alle ondernemingsraden van mediaorganisaties benaderen met de vraag om zich sterk te maken voor een inflatiecorrectie van de freelancetarieven en om bestaande opleidingstrajecten toegankelijk te maken voor freelancers.
Met een bestuurszetel in Platform Makers, een samenwerkingsverband van beroeps- en belangenorganisaties van auteurs en uitvoerende kunstenaars, en lobbywerk in Den Haag zijn de secties Freelance en NVF belangrijke gesprekspartners geworden. De NVJ en NVF zullen het komend jaar lobbyen voor de volgende thema’s:
Het verzamelen en publiceren van kerncijfers, trends en onderzoek helpt freelancers en alle andere stakeholders zoals opdrachtgevers om de (media)wereld beter te begrijpen. Onderzoeksresultaten houden bovendien het freelance belang op de politieke- en media agenda.
De sectie Freelance en NVF zullen jaarlijks, in samenwerking met andere beroepsorganisaties, een brancheonderzoek verrichten naar de ontwikkeling van freelance tarieven in navolging van het onderzoek ‘Tarieven en auteursrechten, onderhandelingen en toekomstverwachtingen van freelance (foto)journalisten (2004 – 2013)’.
Een freelancer is meer dan zijn tarief en omzet. Veel meer dan een stukloonwerker zonder contract, zou een freelancer als een business partner moeten worden gezien en de belangrijkste leverancier van uitgeverijen en mediabedrijven. Die ondernemer moet dan wel ruimte krijgen om te ondernemen, maar alle markttrends bewegen in een volstrekt tegengestelde richting. Met de focus op verbetering van de positie als business partner, gaat belangenbehartiging over ondernemerschap, marktomstandigheden en ‘fair play’. Om zichtbaar te worden als business partner vraagt de NVJ om te beginnen alle opdrachtgevers om altijd bij het werk van freelancers de naam, website en link naar de website van freelance (foto)journalisten te vermelden.
Naast deze vier speerpunten streven de besturen er naar om beter te communiceren met de achterban. Het is belangrijk dat leden en besturen met elkaar in dialoog blijven. Suggesties zijn altijd welkom.
Voor nu wensen de secties Freelance en NVF alle freelance (foto)journalisten prettige feestdagen toe en een gezond en ondernemend 2014 toe.
Met vriendelijke groet,
Rosa García López
NVJ Secretaris secties Freelance, NVF, ViP en Plus+