Dirk-Jan Visser is documentair fotograaf. Met geestdrift maakt hij persoonlijke verhalen over maatschappelijke veranderingen, in binnen- en buitenland. Tijdens de Grote Freelancersdag op 4 juni vertelde hij over zijn werkwijze. “Het liefst vertrek ik en werk ik door totdat ik genoeg vertrouwen heb om mijn werk aan te bieden.”
De interesse van Dirk-Jan Visser wordt gewekt door berichtjes die nog niet zijn opgepikt door het grote nieuws. Zo werd hij nieuwsgierig toen hij vluchtelingencijfers van Zimbabwanen zag. Die nieuwsgierigheid leverde hem awards op en de titel fotojournalist van het jaar. In zijn project OFFSIDE volgde hij FK Qarabag Agdam, een voetbalclub in ballingschap uit de spookstad Agdam dat gedurende de oorlog tussen 1991 en 1993 in Nagorno Karabakh werd verwoest.
Soms ontstaat een project na frustratie. In het Groningse Usquert trok hij zich terug in een gekochte boerderij zonder gas, water en elektra. De vier eigenaren knapten het huis op. De bouw van de badkamer vertelt het verhaal over het leven op het platteland, de bevolkingskrimp in de provincie, samenwerking in de omgeving, de zoektocht naar Groningse stijlkamers, de speurtocht naar gewoontes, en naar ambachten. Uit het project ontstond onder andere een tentoonstelling over stijlkamers.
Projecten kunnen ook uit een masterclass ontstaan, zoals het volgen van illegale migranten in Europese hoofdsteden. Visser combineert die portretten met een beeld uit het thuisland. “Zo’n project kan langere tijd bestaan, ik kan het daardoor ook opknippen, bijvoorbeeld door regelmatig hierover te publiceren in NRC."
Het werk van Dirk-Jan Visser komt altijd voort uit zijn eigen fascinatie. “Als ik een idee heb, ga ik het ook uitvoeren maar ik toets het idee wel. Daar stem ik de uitvoering op af.” Voordat zijn fascinatie daadwerkelijk een project wordt, maakt hij ook altijd eerst een onderzoeksreis. “Ik moet weten of het idee dat ik in mijn hoofd heb, ook daadwerkelijk klopt. Daarom investeer ik in zo’n onderzoeksreis. Als het goed is verdient zich dat wel weer terug.” Hij biedt zijn werk niet vooraf aan aan media. “Het liefst vertrek ik en werk ik door totdat ik genoeg vertrouwen heb om mijn werk aan te bieden.”
De ideeën moeten goed zijn en goed gefundeerd. De plannen schrijft hij op in een projectvoorstel waarin de doelen staan, de relevantie en de kosten. “Het belangrijkst vind ik de relevantie en het tijdsframe. Ik stel een termijn waarbinnen en project ongeveer klaar moet zijn, niet alleen voor mezelf belangrijk maar ook voor media en musea. Bij relevantie stel ik me de vraag of ik het verhaal moet maken. In Syrië moet ik niet zijn, daar zijn mensen die de oorlog zelf waanzinnig goed verslaan.”
Visser bereidt zich voor door met mensen te praten die iets zinnigs hebben te vertellen over het land of het gebied. Dat kunnen mensen zijn die er gewoond hebben, ngo’s of andere journalisten. Ik vind het heel leuk om inhoudelijk te sparren. Niet zozeer met fotografen, want het gaat me niet zozeer om de techniek, het gaat me om de verhalen.”
Ondanks alle voorbereidingen heeft Visser wel het gevoel dat hij blind in een project stapt. “Je weet nooit vooraf wat er uitkomt. Soms ga je op je bek en soms heb je succes. Maar altijd wordt een project anders dan je bedacht had. Soms is het werken zwaar, soms juist inspirerend. Ik ben er echter van overtuigd dat overal waar je energie instopt, ook energie oplevert.”
Na afloop van een project maakt hij een stevig verslag met een persoonlijke aantekening. In een boekje vermeldt hij wie heeft meegewerkt, meegefinancierd en waar zijn werk is verschenen. “Mensen worden zo betrokken bij mijn werk en dat wordt erg gewaardeerd.”
Foto: Bas de Meijer
Andere berichtgeving rondom de Grote Freelancersdag, 4 juni 2013
- Foto’s Bas de Meijer
- Mark Deuze “Het plezier moet terug”
- Anne Dilven “Crowdfunding kan oplossing zijn”
- Fascinerende zoektocht naar veilige opslag en nieuwe verkoop-tools
- Hans Jaap Melissen: “Uiteindelijk is het een kwestie van gaan”
- Rob Wijnberg: “Ik ben juist benieuwd naar de ideeën van freelancers”
- Mark Deuze: “We leven niet met media maar in media”
- Ilvy Njiokiktjien: “Kom voor jezelf op”
- Qracht 500 wint crowdfundingsproject