De Deense cartoonist Kurt Westergaard werd al lang voor de aanslagen in Parijs en Kopenhagen uitgenodigd voor het Festival van het Vrije Woord op 2 mei in De Balie. Er volgden maandenlang overleg over de beveiliging van het evenement. Thomas Bruning van de NVJ: ‘We moeten juist de vrijheid blijven vieren en koesteren en leren van mensen zoals Westergaard, dat we blijven strijden voor persvrijheid.’
Toen NVJ-secretaris Thomas Bruning in het najaar van 2014 contact legde met de Deense cartoonist Kurt Westergaard, kon hij op dat moment niet voorzien dat enkele maanden later de aanslag op Charlie Hebdo zou worden gepleegd en de schietpartij in een Deens cultureel centrum. ‘Ons idee was een avond over journalistiek als doelwit. Die moest gaan over gevangen journalisten in Egypte en in Turkije, over bedreigde schrijvers en cartoonisten in Europa. Wij vinden Kurt Westergaard een man die veel meer in zijn mars heeft dan alleen maar cartoons maken. Hij is een voorbeeld voor veel journalisten, cartoonisten en columnisten die ook die stap durven te zetten en tegen de stroom ingaan.’
Afwegingen
En toen kwam Parijs en toen kwam Kopenhagen. Voor de organisatoren van het Festival van het Vrije Woord volgden zware afwegingen. Moesten ze hiermee wel doorgaan? Bruning: ‘Maar we wilden dit festival en dat is onder andere te danken aan een burgemeester die vindt dat dit een principezaak is.’
Vanzelfsprekendheid
Voor burgemeester Eberhard van der Laan was het een vanzelfsprekendheid dat het Festival in Amsterdam nooit zou worden afgezegd. ‘Deze stad is gebouwd op vrijheid. Natuurlijk zijn we alert en beschermen we wat we beschermen moeten, maar we laten ons niet bang maken. Dat zou het grootste cadeau zijn aan terroristen, want die hebben het juist gemunt op openheid, vrijheid en diversiteit. Na Parijs hebben we ons ook niet bang laten maken en ons niet tegen elkaar laten uitspelen. We gaan dit gewoon niet verliezen.’
Vieren en koesteren
Persvrijheid is een vanzelfsprekendheid als je het hebt en een ramp als het je ontbreekt. Het Festival van het Vrije Woord was een viering, maar ook een protest tegen de bedreiging ervan. Bruning: ‘We moeten de vrijheid vieren, maar ook aan al die journalisten denken die vrijheid niet op deze wijze kunnen vieren. Wij moeten door veiligheidspoortjes heen om dit Festival bij te kunnen wonen en we vinden het reuze spannend, maar als je in Turkije, Egypte, Rusland of China zit, dan heb je het vele malen zwaarder. Daarom moeten we juist de vrijheid blijven vieren en koesteren en leren van mensen zoals Westergaard, dat we blijven strijden voor persvrijheid.’
Foto: Jan Boeve / De Balie