Verwacht niet dat je als freelancer gelijk binnenloopt met het digitaal vermarkten van je content, maar dat is geen reden om het digitaal pionieren te laten. Er wordt geld verdiend door zelfstandige journalisten. ‘De bedragen worden langzaamaan substantiëler’, zegt wetenschapsjournalist Arno van ’t Hoog, samen met Jolanda Breur initiatiefnemer van Digitaal Verdienen, de themabijeenkomst van NVJ Zelfstandigen die op 14 januari wordt gehouden in Amsterdam.
Volgens Van ‘t Hoog genereert iedere journalist tegenwoordig direct of indirect online inkomsten. ‘De ene keer komt het eerst op papier, en vervolgens online. Soms alleen online.’ Zelf probeerde hij ooit een betaalkanaal voor sportvissers op te zetten op De Nieuwe Pers. ‘Dat mislukte compleet, maar ik heb er wel veel van geleerd over waar mijn publiek zit en wat het vergt om jezelf uit te geven.’
In het project Nieuwe Journalistiek volgt hij ThePostOnline en Reporters Online. Van ’t Hoog: ‘Verschillende verdienmodellen worden daar gebruikt: advertentie-inkomsten, verkoop van losse verhalen en crowdfunding. Er zijn een paar freelancers die dit jaar met de losse verkoop via Reporters Online vier keer meer hebben verdiend dan bij de verkoop van een artikel aan een krant. Dat zijn echt nog de zeldzame zwaluwen die geen zomer maken, maar het laat zien dat het niet meer over dubbeltjes gaat.’
Wat verdienen journalisten gemiddeld bij verkoop aan online kanalen?
‘Afhankelijk van de freelancer en zijn specialisme varieert dat tussen enkele honderden tot 2500 euro per jaar. Freelancers die vanaf het begin actief zijn, vertellen dat sinds de komst van Blendle, Myjour en Elinea betalen voor content gewoner is geworden. Het bereik van die platforms neemt toe naarmate meer consumenten er gebruik van maken. En er zijn meer geldstromen. Chris Klomp verdient geld met een betaald twitterkanaal, en crowdfunding is soms succesvol. Arnold Karskens en Wierd Duk hebben dit jaar duizenden euro’s opgehaald via crowdfunding op Yournalism.’
Kan elke zelfstandige journalist digitaal verdienen, ook als je weinig innovatief bent aangelegd?
‘Ik ben niet evangelisch aangelegd. Zo van: iedereen moet twitteren en z’n verhalen verkopen. Het is wel handig om goed op te opletten, een beetje nieuwsgierig te zijn en je af te vragen of een nieuwe ontwikkeling iets voor je kan betekenen. Die vraag kun je alleen beantwoorden als je jezelf kent en weet wat je specialismen waard zijn, en wat je daarmee online kunt doen. Op al die punten kun je op 14 januari nieuwe ideeën opdoen.’
Er bestaat geen ideale profielschets of een schema van vaste regels. 20.000 volgers op Twitter is handig, maar niet zaligmakend. ‘Sommige freelancers geven hun archiefverhalen opnieuw uit via nieuwe publicatieplatformen. Dat levert geen honderden euro’s op, maar wel meer dan dat ze de stukken op hun eigen website zetten. Je zult voor jezelf moeten afwegen of die investering in tijd de moeite waard is. Het is ook geen kwestie van alles of niets: klein experimenteren kan ook. De ervaring kan zijn dat het nog niet interessant is. En bedenk ook dat door nieuwe technologie heel veel meer kan. Losse verkoop van verhalen is pas anderhalf jaar mogelijk. Begin 2013 moesten freelancers nog leuren om abonnementen op zichzelf te verkopen. Dat is inmiddels vrijwel achterhaald.’
Waar zie je de meeste kansen?
‘Er zijn volop kansen, maar die kun je alleen grijpen als je de touwtjes in handen hebt. De technologie biedt in theorie eindeloze mogelijkheden voor bijvoorbeeld heruitgave op nieuwe platforms, of uitgave in het Engels. Dat realiseren uitgevers zich ook en dat is een van de verklaringen dat steeds meer media de rechten opeisen op producten die freelancers leveren. Wat je daarvoor moet doen, laten en regelen, is ook een goede reden om naar de bijeenkomst te komen. NVJ-jurist Petra Oudhoff zal uitleg geven over vermarkten en behoud van auteursrechten.
Verder ben ik allergisch voor futuristische vergezichten of vrijblijvend praten over ‘de toekomst van de journalistiek’. Begrijpen van wat er nu gebeurt is al lastig genoeg. Het is wel slim om te kijken naar andermans experimenten, zoals muziekuitgevers die de game-industrie hebben opgezocht. Maar verder kijk ik liever naar concrete poten-in-de-modder ontwikkelingen, die voor velen toegankelijk zijn. Ik heb de afgelopen jaren gezien dat innovaties als losse artikelverkoop eerst veel moeite kostte en in eerste instantie weinig opleverde, maar ook dat twee jaar te kort is om te zeggen of iets gaat slagen.’
Met:
De toegang is gratis voor leden en niet-leden. Meld je hier aan