Welke rechtsvormen en samenwerkingsverbanden zijn er allemaal voor zelfstandig ondernemers? Op deze pagina vind je er een aantal op een rij. Van belang is dat je bij een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid (zoals de eenmanszaak, de maatschap en de vof) met je privé-vermogen aansprakelijk bent voor schulden van het bedrijf. Bij een rechtsvorm als de coöperatie en de bv is dat niet het geval.
Eenmanszaak
In de meeste gevallen is het voordelig om een eenmanszaak te starten. Je hoeft je bedrijf alleen maar in te schrijven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Met een eenmanszaak betaal je inkomstenbelasting over de winst uit je onderneming. Je kunt profiteren van aantrekkelijke fiscale regelingen, zoals de zelfstandigenaftrek, startersaftrek en mkb-winstvrijstelling. Het nadeel van een eenmanszaak is dat je persoonlijk aansprakelijk bent voor de schulden van je onderneming.
Maatschap en Vennootschap onder firma (Vof)
Zelfstandig journalisten die samenwerken en als één bedrijf naar buiten willen treden, kunnen kiezen voor een maatschap of Vennootschap onder firma (Vof). Een maatschap is een samenwerkingsvorm voor meerdere personen die gemeenschappelijk een beroep uitoefenen. Een Vof is een samenwerkingsvorm voor meerdere personen die gemeenschappelijk een bedrijf voeren en onder één naam naar buiten treden. Ter beperking van de aansprakelijkheid wordt de maatschap of Vof vaak door bv’s gevormd en niet door natuurlijke personen.
Het is verplicht de maatschap in te schrijven in het Handelsregister. Voor de oprichting is geen notariële akte vereist. Wel is het sterk aan te raden om afspraken over de werkverdeling en de winstverdeling op schrift vast te leggen. In de praktijk werkt de maatschap met standaardovereenkomsten waarin doorgaans een voortzettingsbeding en een verblijvensbeding zijn opgenomen. In de maatschap kunnen de ‘maten’ arbeid, geld of goederen inbrengen. Elk van de maten is ondernemer, betaalt inkomstenbelasting en kan profiteren van de fiscale voordelen. De maatschap is geen rechtspersoon.
Wanneer twee of meer ondernemers onder een gemeenschappelijke naam een bedrijf gaan uitoefenen, ontstaat een Vof (Vennootschap onder firma). De Vof is een overeenkomst tussen de vennoten. Een Vof kan worden aangegaan voor een bepaalde tijd in het kader van een project. De Vof bezit geen rechtspersoonlijkheid. Elke vennoot is hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van de Vof.
Bv
Wie zijn persoonlijke aansprakelijkheid voor zakelijke risico’s wil beperken, kan beter een bv oprichten. De bv is een rechtspersoon, dat wil zeggen dat de bv in beginsel aansprakelijk is voor de schulden van het bedrijf. De oprichting begint bij de notaris, waar je een oprichtingsakte en statuten laat opstellen en passeren. De notaris stelt de oprichtingsdatum vast en zet zijn handtekening. Op dat moment is de bv opgericht en zijn de aandelen geplaatst.
Het kapitaal van een bv is verdeeld in aandelen, die in bezit zijn van de aandeelhouder(s). Tegenwoordig is het oprichten van een bv een stuk eenvoudiger en goedkoper. Voorheen moesten ondernemers € 18.000, - in een bv storten om er één op te richten. Sinds 1 oktober 2012 kun je zelf kiezen welk bedrag wordt ingebracht bij de oprichting. Het is verplicht om de bv en haar bestuurder(s) in te schrijven in het Handelsregister. Als je je niet inschrijft, ben je als bestuurder hoofdelijk aansprakelijk voor alle schulden van het bedrijf.
Over de winst van de bv moet vennootschapsbelasting worden betaald. Deze bedraagt in 2021 15% voor de winst tot € 245.000, - en 25% voor de winst daarboven.
Coöperatie
De coöperatie kan een aantrekkelijk alternatief zijn wanneer sprake is van kleinschalige samenwerkingen, waarbij de aansprakelijkheid moet worden afgeschermd. Om een coöperatie op te richten, zijn minimaal twee leden nodig. Dit kunnen, net als bij de Vof, zowel natuurlijke personen als rechtspersonen zijn.
De zelfstandigen hebben hun eigen activiteiten en kunnen bij grotere projecten ook (gedeeltelijk) samen een offerte uitbrengen, waarbij de werkzaamheden en aansprakelijkheden vooraf zijn vastgelegd. De betrokken leden factureren aan de coöperatie, de coöperatie factureert aan de opdrachtgever.
Net als een bv is een coöperatie een rechtspersoon. Ook daarnaast zijn er veel overeenkomsten. De oprichting van een coöperatie gebeurt bij notariële akte. Daarna moet de coöperatie worden ingeschreven in het Handelsregister. Bij de oprichting is er net zoals bij de bv geen kapitaalsverplichting. Een coöperatie kent geen salarisverplichting voor de leden. Over de winst van de coöperatie moet vennootschapsbelasting worden betaald. Leden die tegelijkertijd werknemer van de coöperatie zijn, vallen onder de loonbelasting. In tegenstelling tot de Vof zijn de leden van een coöperatie met UA (uitgesloten aansprakelijkheid) niet hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden.
Verder lezen
Meer informatie over rechtsvormen vind je op de website van de Kamer van Koophandel.
Meer weten?
Neem contact op met NVJ Advocaten & Juristen. Stuur een e-mail naar juridisch@nvj.nl of bel 020-303 97 00 (14.00-17.00 uur).