Ieder lid een stem

Van de ruim zevenduizend leden van de Nederlandse Vereniging van Journalisten is een harde kern van enkele tientallen echt betrokken bij de besluitvorming. Ze zitten in besturen van secties (zoals fotojournalisten, zelfstandigen, dagbladjournalisten) en worden door deze secties afgevaardigd naar de Verenigingsraad.

Als ‘parlement’ van de vereniging is deze Raad het hoogste orgaan van de NVJ. Zij benoemt het bestuur, beoordeelt het beleid en de voorstellen van het bestuur, en beslist daarover.

Hoewel vorig jaar uit een rondvraag onder de leden bleek dat de wil er is om betrokken en actief te zijn, is de praktijk dat veel sectievergaderingen matig of slecht worden bezocht, dat het moeilijk is voldoende en gekwalificeerde bestuurders te vinden. Echte verkiezingen, met meerdere kandidaten voor een beschikbare plaats, zijn niet of nauwelijks aan de orde.

Advies algemene ledenvergadering

In de nasleep van de bestuurscrisis van begin 2013 heeft de commissie-Schaepman/Fonkert gekeken naar opties om het verenigingsleven op te peppen en het democratisch gehalte van de besluitvorming te verbeteren. Deze verkenning mondde onder meer uit in het advies om de Verenigingsraad in het vervolg niet meer via de secties samen te stellen, maar elk lid stemrecht te geven. De Verenigingsraad wordt een algemene ledenvergadering en bestaat dan uit alle leden die zich op de vergadering melden. Dit advies koppelde de commissie aan het opheffen van de beroepsgebonden secties. Door de ontwikkelingen in het vak en de media is de indeling in specialisaties niet langer actueel. De enige secties die niet op het soort werk zijn gebaseerd, zijn Plus en Vers in de Pers. Deze secties zouden kunnen voortbestaan, aldus Schaepman en Fonkert.

De uitwerking van het advies op dit punt heeft in de Verenigingsraad veel discussie veroorzaakt. Het bestuur stelde voor om de huidige opzet – afgevaardigden van de secties vormen de Verenigingsraad – voort te zetten. Als er belangrijke thema’s aan de orde komen, kunnen de leden digitaal worden geraadpleegd. De uitkomst van deze ledenpeiling moet dan door de Verenigingsraad als een zwaarwegend punt worden afgewogen.

Naar aanleiding van de discussie in de VR is dit voorstel teruggenomen en is besloten de leden hierover naar hun mening te vragen via een ledenpeiling:

De vraag die voorligt is dus:

• moet elk aanwezig lid in een algemene ledenvergadering een directe stem krijgen, zodat het lid bij aanwezigheid individueel invloed uitoefent op het NVJ-beleid?

of

• moet elk lid een indirecte stem hebben via gekozen afgevaardigden van de secties in de Verenigingsraad (VR), zodat het lid getrapt invloed uitoefent op het NVJ-beleid?

Tijdens de jaarvergadering op 14 juni wordt het resultaat van deze rondvraag betrokken in de besluitvorming.

• Directe stem Directe democratie (one man one vote) kan meer belangstelling wekken van leden voor de NVJ en de thema’s die daar spelen. De discussie zou er levendiger en breder door kunnen worden en niet meer gedomineerd worden door een kleine groep actieve leden in de secties. Er komt een einde aan de exclusieve invloed van secties op de besluitvorming en de eventuele beoordeling van het beleid vanuit deelbelangen. Nadeel van een directe stem (one man one vote) is dat de samenstelling van de algemene ledenvergadering telkens weer anders is. Hoeveel leden er komen en welke achtergrond zij hebben, zal mede bepaald kunnen worden door wat er op de agenda staat. Het kan opportunisme in de hand werken en ad hoc besluitvorming ten aanzien van een enkel actueel thema. Collega’s in vaste dienst en ouderen (sectie Plus) zullen mogelijk beter vertegenwoordigd zijn dan freelancers en jongeren.
• Indirecte stem Getrapte vertegenwoordiging heeft als voordeel dat afgevaardigden voor een langere periode en goed ingevoerd het verenigingsbeleid mede bepalen en controleren. Doordat afgevaardigden vanuit de secties door de leden gekozen zijn, kunnen ze de belangen van een grotere groep vertegenwoordigen, zonder dat die groep bij elke vergadering aanwezig hoeft te zijn. Nadeel is dat getrapte democratie mogelijk tot blokvorming en het opspelen van deelbelangen kan leiden. Ook is de betrokkenheid van de niet-actieve leden met het verenigingsbeleid in deze vorm minder groot.

Donderdag 22 mei ontvangen alle leden per email het verzoek om hun voorkeur kenbaar te maken. In dezelfde ledenpeiling wordt ook de voorkeur voor de bestuurskandidatuur gevraagd.