Rechtbank erkent bijzondere positie journalistiek

donderdag 23 juli 2009

De NVJ is verheugd over het vonnis van de rechtbank Amsterdam, waarin is bepaald dat de AIVD het afluisteren van Telegraaf-journalisten moet staken. Ook is het de AIVD niet toegestaan om informatie die zij tot op dit moment heeft verkregen zelf te gebruiken of over te dragen aan het openbaar ministerie. Een terechte overwinning, zeggen NVJ en het Genootschap van Hoofdredacteuren in een gezamenlijke verklaring. ‘In een democratie hoort de geheime dienst geen journalisten te bespioneren.’

De Telegraaf had samen met de NVJ en het Genootschap van Hoofdredacteuren een kort geding aangespannen over de afluisterpraktijken van de veiligheidsdienst. De krant publiceerde op 28 maart 2009 een artikel over de rol van de AIVD in de aanloop naar de oorlog tegen Irak in 2003. Op 4 juni 2009 werd een artikel gepubliceerd over de beveiliging van de dalai lama tijdens zijn bezoek aan Nederland. Naar aanleiding van deze artikelen stelde de AIVD vast dat informatie vanuit de AIVD was gelekt naar journalisten van De Telegraaf. Om dit lek op te sporen maakte de AIVD gebruik gemaakt van haar bijzondere bevoegdheid om telefoons af te luisteren. De AIVD heeft echter onvoldoende kunnen motiveren dat het afluisteren nodig was om het lek bij de AIVD te dichten.

De NVJ is tevreden over het oordeel van de rechter dat het belang bij journalistieke bronbescherming van de journalisten zwaarder weegt dan de belangen van de staat. Bovendien oordeelde de rechter dat grote terughoudendheid moet worden betracht bij het inzetten van bijzondere bevoegdheden, zoals AIVD heeft gedaan. Slechts wanneer er sprake is van concrete aanwijzingen dat de nationale veiligheid op korte termijn wordt aangetast is dit toegestaan.
Dat de AIVD ondanks de eerdere uitspraak in 2006 wederom op onrechtmatige wijze heeft afgeluisterd is een bedreiging voor de onafhankelijke journalistiek, aldus de NVJ. ‘Voor het aan de kaak stellen van misstanden in een democratische samenleving moeten journalisten hun bronnen geheim kunnen houden.’

Eerder de dag oordeelde de rechtbank in Haarlem de huiszoeking bij Telegraaf- journalist Jolande van de Graaf naar mogelijk staatsgeheime documenten van de AIVD terecht was. De rechter oordeelde dat de journlaist niet hoort te beschikken over staatsgeheime stukken. Justitie moet alle documenten die niet mogelijk staatsgeheim zijn, ongezien aan Van der Graaf teruggeven, aldus het vonnis.