Onrust in het Midden-Oosten of een nieuwe missie naar Afghanistan. Steeds meer Nederlandse journalisten doen verslag vanuit conflict- en oorlogsgebieden. De NVJ pleit voor een expertisecentrum waar alle informatie over veiligheid en landeninformatie te vinden is. Op 28 maart organiseert ze bovendien een avond over de praktijk en de toekomst van oorlogsjournalistiek. De NVJ Academy organiseert op 21 & 22 maart een defensietraining.
Toen Deedee Derksen als Volkskrant verslaggever voor het eerst naar Afghanistan ging, had ze een kogelvrij vest nodig. Bij de NVJ bleek alleen een mannenmaat voorhanden. ‘Dat ding kwam tot m’n knieën,’ zegt ze. ‘Ik moest als een dolle een nieuw adres vinden voor een passend vest.’ Maar er bestond niet zoiets als een adressenlijst. ‘Er is geen aanspreekpunt voor journalisten die afreizen naar oorlogsgebieden en waar je terecht kunt met al je vragen. Iedereen moet opnieuw het wiel uitvinden.’
Het International News Safety Institute kent het probleem. Het in Londen gevestigde internationale netwerk van nieuwsorganisaties en vakbonden houdt zich bezig met de veiligheid van nieuwsmedia in gevaarlijke gebieden. ‘Omroepen en persbureaus zorgen er wel voor dat hun mensen getraind zijn,’ zegt directeur Rodney Pinder, ‘maar bij kranten is het minder goed geregeld. Dat is overal ter wereld.’ Te vaak, vindt hij, gaan journalisten ongetraind op pad. ‘Dat zijn niet eens alleen jonge journalisten. Ook oudere journalisten die denken alles te weten, weten niet wat ze aantreffen in een oorlogs- of rampgebied. Oorlogsverslaggeving zal nooit helemaal veilig worden, maar we moeten het wel veiliger maken.’
INSI biedt ondermeer gratis veiligheidstrainingen aan journalisten overal ter wereld die niet in staat zijn een training zelf te bekostigen. Op de website www.newssafety.org zijn bovendien veiligheids – en landenadviezen te vinden en adreslijsten met betrekking tot onder andere uitrusting, medische hulp en verzekeringen. Daarnaast wordt op een besloten gedeelte vertrouwelijke informatie uitgewisseld aan INSI-leden – in Nederland NOS, Wereldomroep en NVJ.
In Nederland kunnen journalisten terecht bij de NVJ voor advies, defensietraining, satelliettelefoons, kogelwerende vesten en helmen en verzekeringskortingen (oorlogsgebieden). Maar er kan veel meer op dit gebied, vindt algemeen secretaris Thomas Bruning. Op initiatief van de NVJ ligt een advies bij het ministerie van OCW voor een expertisecentrum en permanente veiligheidstrainingen. Thomas Bruning: ‘Het ontbreekt nu aan toegespitste informatie over risicogebieden en we willen een plek creëren waar journalisten met alle mogelijke vragen op dit gebied terecht kunnen.’
Een centrum waar alle informatie te vinden is, is een goed plan, vindt Deedee Derksen.
Als het aan haar ligt moeten er behalve veiligheidstrainingen voor embedded journalisten ook trainingen komen voor verslaggevers die zelfstandig reizen. ‘De huidige veiligheidstraining is toegespitst op gevaren voor embedded journalisten, zoals hinderlagen en bermbommen. Als zelfstandig verslaggever heb je echter vooral te maken met het gevaar van gijzeling.’
Meer informatie: www.nvj.nl/veiligheid/. Het noodnummer van de NVJ: 06 51 52 95 62.