“Nieuwe Aanwijzing is nog geen wetsvoorstel Bronbescherming”

Om journalisten te dwingen hun bronnen vrij te geven, werd voorheen door het Openbaar Ministerie naar eigen inzicht bepaald. Vanaf 1 maart mag alleen een dwangmiddel worden toegepast als hierdoor een zeer ernstig delict dat het leven of de veiligheid van mensen ernstig bedreigt, wordt voorkomen of opgespoord.

De Nieuwe aanwijzing dwangmiddelen tegen journalisten vervangt de oude aanwijzing uit 2002. De aanpassing is te danken aan de door de NVJ gewonnen Sanoma/Autoweek zaak bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. Het Europese Hof gaf toen aan dat de bescherming van journalistieke bronnen in Nederland tekort schiet. De nieuwe aanwijzing heeft echter nog geen wettelijke basis.

Hoewel de NVJ de nieuwe aanwijzing een vooruitgang vindt ten opzichte van de bestaande aanwijzing, vindt ze het teleurstellend dat een aantal door haar gesuggereerde aanbevelingen niet zijn overgenomen. “We hadden verzocht dat deze zou gelden voor alle opsporingsmethoden, dus ook voor opvragen datagegevens, afluisteren etcetera”, reageert algemeen secretaris Thomas Bruning. “Ook ons voorstel om het opvragen of vorderen van IP-adressen bij reacties op nieuwsartikelen onder de noemer te brengen van journalistiek materiaal, wordt niet ten volle erkend in de nieuwe aanwijzing. Wat wel gaat gelden is een verzegeling bij vordering van materiaal, in afwachting van een klachtprocedure bij de rechter.”

De grootste ergernis vanuit de NVJ treft echter het Ministerie van Justitie, dat ondanks de duidelijke opdracht vanuit Europa en eerdere beloften in die richting nog altijd geen werk heeft gemaakt van het wetsvoorstel Bronbescherming. Bruning: “Wij zullen blijven aandringen op een wettelijke vastlegging van de bescherming van journalistieke bronnen, omdat dat een steviger basis geeft dan deze eenzijdig vastgestelde aanwijzing.”