Hoe mooi het is om zelf te leren podcasten

Steeds vaker wordt de podcast gebruikt om een journalistiek verhaal te vertellen of een extra dimensie te geven. Hoe mooi is het om zelf te leren podcasten. De NVJ Academy geeft op 24 mei een extra cursus ‘Podcast maken’. Docent Ludo de Boo legt uit waarom het verstandig en ook heel leuk is om deze cursus te volgen.

Wat maakt podcasten leuk om te maken of naar te luisteren?

‘Voor mensen die normaal gesproken meestal schrijven en dus niet gewend zijn om podcasts te maken is het spannend en verfrissend. Tijdens de opname moet het allemaal gebeuren: dat ene citaat van je interviewkandidaat, jouw scherpe vraag op het juiste moment. Maar ook het opzetten van een podcast vraagt om een hele andere dynamiek en denkwijze dan wanneer je een geschreven artikel maakt.

Mensen die de cursus volgen vertellen me dat ze de afwisseling zo leuk vinden. Een beetje theorie, dan je eigen ontwerp maken en vervolgens het daadwerkelijke maken van de podcast. En dat op één dag. Aan het eind heb je echt een pilot in handen. Ook hoor ik van cursisten dat ze weer met een scherpere blik naar hun journalistieke (schrijf-)werk kijken.

Voor luisteraars is het vooral handig dat je kunt luisteren wanneer je wilt. Zie het als een zelf samengestelde radiozender met programma's waarop jij je hebt geabonneerd. Telkens wanneer er een nieuwe online staat, krijg je een seintje op je mobiel of tablet binnen. Heerlijk voor in de auto of trein.’

Kan iedereen podcasten? 

‘Geloof me, iedereen die wil, kan podcasten. Wat je nodig hebt is een open blik en zin om er iets van te maken. Presenteren kun je leren, maar je moet er ook niet te zwaar aan tillen. Als het verhaal of gesprek goed is en je hebt een beetje gevoel voor intonatie, dan komt het vanzelf goed door te oefenen.

Laat wat je maakt vooral ook horen aan anderen. Mensen zijn over het algemeen heel goed in staat om feedback te geven op een podcast zonder jouw zelfvertrouwen meteen de grond in te stampen. Soms is het even slikken, maar hun kritiek is meestal heel nuttig en het maakt je beter. Vraag ook naar wat je volgens je luisteraar goed deed. Dat is net zo belangrijk als horen wat beter kan.’

Zijn er aan het maken van podcasten bepaalde ‘wetmatigheden’ verbonden?

‘Ja.’

1. Een podcast is in sommige opzichten te vergelijken met een geschreven artikel. Oeverloos geouwehoer wordt ook in een podcast niet op prijs gesteld.
2. Werk met een format. Een soort programmastructuur. Tenzij je aan experimentele kunst doet wil Een luisteraar wil net als in een artikel of tv-programma een logische volgorde en vormgeving herkennen. Dit is overigens iets wat je ook leert tijdens de cursus.’
3. Hou maximaal 30 minuten aan per aflevering. Minder mag altijd.
4. Investeer in een goede microfoon. Zeker voor luisteraars met een koptelefoon is gezoem van bijvoorbeeld je laptop gekmakend. Denk niet te makkelijk 'Ach, dat loopt wel los', want dat doet het niet. Mensen zetten je gewoon programma af en gaan iets beters met hun tijd doen.’

Welke toepassingen zijn denkbaar? 

‘Een podcast kan op zichzelf staan, maar ook onderdeel uitmaken van een crossmediale contentstrategie. In dat laatste geval is het dikwijls een aanvulling op - of verdieping van een onderwerp dat al via bijvoorbeeld een artikel, fotoreportage of rapport is belicht.

Een pensioen enquête die ik uitvoerde in opdracht van een grote verzekeraar werd vervolgens in een geschreven artikel, een rapport, een infographic én een podcast behandeld. Telkens met andere invalshoeken, soms feitelijk, soms aangevuld met beschouwingen van opiniemakers of specialisten. In de podcast bijvoorbeeld schoven HR-directeuren van grote bedrijven aan in een discussiepanel, samen journalisten. Alle producten konden los van elkaar bekeken of beluisterd worden. Geen onnodige dubbelingen dus, maar wie meer over het onderwerp wilde weten werd verwezen naar ander contentonderdeel.

Hou er rekening mee dat een podcast verschillende gedaanten kan aannemen. Van talkshow tot documentaire, van hoorspel tot muziekshow.

Ik raad het af om te streven naar een podcast waarbij je als luisteraar tegelijkertijd moet kijken naar plaatjes of teksten, want naar een podcast wil men gewoon luisteren, niet kijken.’

Wat voor soort opdrachtgevers kopen podcasts van freelancers?

‘Wat grote Nederlandse mediabedrijven doen staat nog in de kinderschoenen, met uitzondering van BNR en de VPRO. Het komt langzaam op gang. Kansen liggen bij hoofdredacteuren die bereid zijn te experimenteren en het zien als een interessante aanvulling op hun portfolio.

Interessanter op korte termijn is de semi-overheid en profit-organisaties. Dan moet je vooral denken aan contentmarketeers die de podcast omarmen. Het platte verkooppraatje is uit; men wil verhalen vertellen met inhoudelijke fundamenten. En dat mag kritisch, maar uiteraard ook fair, worden behandeld door een freelance journalist. Gisteren sprak ik toevallig de marketingbaas van een grote softwaremaker in Nederland. Zij wil heel graag podcasts inzetten.’

Wat leer je tijdens de training ‘Podcast maken’? Kun je na de cursus zelf aan de slag?

‘De dag is opgebouwd uit een theoretisch kader met de voors en tegens van een podcast; het maken van je eigen podcastformat; het verzamelen van inhoud, bijvoorbeeld via straatinterviews; monteren van je podcastpilot met aan de hand van je eigen format - de software die je gebruikt is gratis te downloaden; theorie over publiceren en promotie van je podcast. Na de cursus kun je zelf aan de slag.'

• Voorbeeld 1: Pensioen in de Mix. De podcast van deze crossmediale productie van een verzekeraar is hier te downloaden
• Voorbeeld 2: Missing Richard Simmons. Een op zichzelf staande zesdelige podcast over de zoektocht naar een Amerikaanse fitnessgoeroe

Heb je interesse in de cursus 'Podcast maken'? Kijk hier voor het cursusaanbod van de NVJ Academy en meld je aan